Poetka i pisarka Agnieszka Monika Polak należy do grona tych autorów lubelskiego środowiska pisarskiego, którzy swoją twórczość oparli na własnym doświadczeniu oraz na wewnętrznej psychologii dążenia do prawdy transcendentnej. Tak rozumiana twórczość, to proces w którym dokonywane są zmiany, przetwarzania jest rzeczywistość i wytwarzane są formy słowne na płaszczyźnie poezji i w przestrzeni powieściopisarskiej. W twórczości autorki, nadawana jest także oryginalna forma wizualna nowych jakości słownych, a stąd także mentalnych, wyrażających się wartościami pozamaterialnymi i stanowiących o szerszej estetyce dyskursu twórczego.
Agnieszka Monika Polak urodziła się 12 sierpnia 1968 roku w Lublinie. Szkołę Podstawową ukończyła w Słupsku. Tam też kontynuowała naukę w dwóch szkołach jednocześnie: Liceum Ogólnokształcącym Nr I im. Bolesława Krzywoustego w klasie o profilu humanistycznym oraz Państwowej Szkole Muzycznej I i II Stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego. Pierwszą ukończyła w 1987 roku. W 1988 roku otrzymała dyplom w szkole muzycznej w klasie altówki i podjęła studia na UMCS w Lublinie na Wydziale Artystycznym (kierunek wychowanie muzyczne). Po dwóch latach zmieniła profil nauczania na Wydział Pedagogiki i Psychologii kierunek Pedagogiki Kulturalno-Oświatowej, gdzie zdobyła tytuł magistra w 1996 roku.
Po maturze przygotowując się do dyplomu w PSM. Pracowała w Sławnie jako nauczyciel gry na skrzypcach w Filii PSM I i II stopnia w Słupsku. Pracę zawodową rozpoczęła w 1998 roku. Od tego czasu praca zawodowa, liczne obowiązki rodzinne i literatura wypełniają czas Agnieszki Moniki Polak. Swoistym azylem od codzienności pozostawała urokliwa działka nad jeziorem w powiecie włodawskim.
Agnieszka Monika Polak od zawsze była związana poprzez muzykę z natchnionym słowem poetyckim. Lecz jej prawdziwa przygoda z literaturą rozpoczęła się tak naprawdę w 2012 roku. Dojrzewała ona długo we wrażliwym sercu poetki i pisarki. Wieńczy ją rok 2019, gdy na zebraniu Związku Literatów Polskich oddziału lubelskiego, została powołana przez członków oddziału na prezesa.
Autorka zadebiutowała powieścią pt. Mimo wszystko w 2012 roku. Był to utwór oparty na autentycznej historii kobiety niepełnosprawnej o niezwykle silnej osobowości. W losy bohaterki wpisane zostały trudne decyzje osobiste oraz piętno, o niepełnosprawności. Stąd wydaje się naturalnym, że pisarka pogłębiła temat niepełnosprawności, jako dziennikarka. Przez 10 miesięcy pisała artykuły z dziedziny psychologii motywacyjnej do “Gazety Mówionej”. W artykułach tych przedstawiała sylwetki niezwykłych osób dotkniętych niepełnosprawnością. Opisywała losy lublinianina Andrzeja Góźdźa – jednego z nielicznych (trzech) w Polsce niewidomych adwokatów prowadzących własną kancelarię prawną. Skupiła się także na życiu mieszkańca z Poznania (nieżyjącego już) Marka Siwka – niepełnosprawnego artysty muzyka współpracującego z grupą muzyczną Lombard. Napisała także ważki w treści szkic o niewidomej wrocławiance Katarzynie Nowak, laureatce Festiwalu Zaczarowanej Piosenki. Dziennikarski dyskurs w twórczości pisarki, dawał jej głębiej poznać różne środowiska ludzi dotkniętych chorobą.
W 2013 roku na Antenie Radia Lublin oraz Radia Koszalin, była nadawana w 15 odcinkach adaptacja radiowa książki pisarki Mimo wszystko. W roku 2014 odbył się jej debiut poetycki – poprzez wzięcie udziału w Antologii Pomocne słowo. Odsłona 1. Wówczas opublikowała także opowiadanie Pragnienie miłości, na blogu czytelniczym Magdaleny Kordel w zbiorze Wydarzyło się w Malowniczem. W roku 2015 opublikowała wiersz W zgodzie z naturą, na łamach “Angory” nr 13 z dnia 29. 03. 2015 roku. Kontynuacją pozostaje publikacja opowiadania pt. Zamrożone uczucia, jako wydanie książkowe oraz wiersza pt. Bajka o dobrej wróżce w zbiorze opowiadań Miłość niejedno ma imię, także na blogu Magdaleny Kordel. Ten dyskurs literacki na blogu czytelniczym pozostaje ważną formułą twórczą Agnieszki Moniki Polak. Przybliża bowiem jej twórczość do nowych technologii internetowych, rozszerzając tym samym krąg czytelniczy i oceniający na formułę “wirtualnych znajomych” w Internecie.
W roku 2016 poetka bierze udział w antologii poetów współczesnych: Wiersze sercem pisane oraz antologii międzynarodowej Chwile przed jutrem. Antologia Odsłona 2. Poezja autorki niniejszego okresu mówi, że życie ludzkie biegnące na przełaj, jest ciągłą odsłoną marzeń i walką o nie. Szczęście można osiągnąć dążąc do własnych celów i wyznaczając sobie nowe odsłony życia. Bowiem egzystencja ludzka nie lubi pustki, człowiek to istota kochająca, społeczna i przede wszystkim czynna. Dąży on do sublimacyjnej refleksji nad dniem codziennym, jest mu na ogół bliskie arystotelowskie spojrzenie na odsłony życia. Poetka mówi, że bez aktywności jednostka przegrywa. Podsumowaniem rozmyślań pozostaje socjologiczne:
Jedno jest pewne
Nie wygra
Ten kto nie walczy.
W pewnym sensie jest to szukanie własnej drogi, tak mocno wpisanej w intuicję. A z drugiej strony to odpowiedź na antropologiczne pytania czasu, który domaga się “jakiejś” odpowiedzi na prawdę życia. Słowo “jakiejś”, rozumiem tutaj jako epikurejskie spojrzenie na ludzki los: dąż do dobra, bądź dobry i ciesz się dobrem. W takiej odsłonie wybrzmiewa proza autorki z 2017 roku. Są to powieść Ślad przeznaczenia, Dalekie podróże z Bliską oraz zbiór opowiadań Oblicza miłości. To także wiersze w antologii poetów współczesnych: Modlitwy oraz antologii międzynarodowej: Puzzle życia. Antologia. Odsłona 3. Rok 2017 przynosi autorce sukces publikacyjny dzięki artykułom Ponad pół wieku z piórem w czasopiśmie artystycznym “Nestor” i Lalki nie płaczą w dwumiesięczniku artystycznym “Powiat słupski”. Te ważne publikacje, to powrót do sublimacji dziennikarskich z 2012 roku, gdzie wybrzmiewały tematy trudne, związane z niepełnosprawnością, gdzie kondycja ludzkiej niemocy spotykała się z reakcjami ludzi zdrowych w zadawanych pytaniach: “Jak być”, czy “Jak istnieć”.
W roku 2018 ukazuje się tomik poezji Porcelanowy świat ciszy. Jest to ważna książka poetycka na mapie współczesnej poezji polskiej. Autorka mówi, że w zgiełku, pędzie, realizacji celów, dążeniu do otaczania się ludźmi – ważny jest czas dla siebie, możliwość wyciszenia, robienia duchowego rachunku sumienia i to nie w kontekście religijnym, ale własnym. Afirmując życie, pozwalamy na jego przemianę, na cieszenie się chwilą. Poetka zachęca do realizacji własnych marzeń, przeżywania duchowych podróży, odrywania się od codzienności, aby nabrać sił bycia sobą. Poszukiwanie własnej drogi i bliskich sobie osób, to ważny element życia. Bez tego człowiek czuje się zagubiony, rzucony do jaskini lwów, odległy od ludzi:
Wokół znów ci sami ludzie
Ty wciąż czekasz na tego
Co miłość w tobie obudzi.
Filozofia tomiku Porcelanowy świat ciszy, to coś więcej niż tylko opisywanie codzienności, to także ustawiczne patrzenie w głąb siebie. Dlaczego tak jest, pyta poetka i daje taką odpowiedź – by nas raptownie i nieoczekiwanie nie zaskoczyło rozstanie i śmierć. Stąd ważną wydaje się próba patrzenia na samotność innych i ciągła nadzieja na bliskość. Pragnienie miłości i pogodzenie się z przeznaczeniem, to jakby bezpośrednia odpowiedź na nasze tęsknoty. We współczesnym świecie codzienności, taka postawa jest czymś szlachetnym i wyjątkowym. Tomik Agnieszki Moniki Polak mówi o relacjach ze światem i samym sobą. Jest to poniekąd filozoficzne przesłanie spojrzenia na człowieka okiem teologa XX wieku, ks. Józefa Tischnera z jego “Inny jako Bliźni”. Wyjście naprzeciw, chęć poznania, zaproszenia, zaciekawienie Obcym. Ale także apelacja do naszej antropologii zamknięcia się we własnym kokonie, obojętność na poznanie drugiego człowieka, nie zaproszenie go do stołu, obojętność wobec Obcego, mimo deklaracji wigilijnej o dodatkowym nakryciu dla wędrowca. Dlatego poetka mówi:
Przyszłam tu na chwilę
Spotkałam ciebie
Nieznany człowieku
Podałam dłoń
Zaprosiłam
Do mojej księgi życia.
Rok 2019 przynosi ważne publikacje wierszy w październikowym wydaniu Poezji dzisiaj, (nr 138/139;140) oraz udział w 48 antologii Warszawskiej Jesieni Poetyckiej …Czeladnicy Kochanowskiego. Wznowiony zostaje także nakład tomiku poezji Porcelanowy świat ciszy. To trwałe elementy w literackim życiu Agnieszki Moniki Polak, mówiące o jej rozwoju w stronę natchnionego słowa oraz patrzenia na poezję z perspektywy filozoficznej. Poetka stan ten określa następująco:
Posiedzę chwilę w ciszy
Może ktoś wołanie moje usłyszy
W tej ciszy, której nikt nie słyszy
Moje serce krzyczy
Obok takiego spojrzenia na kontakty międzyludzkie, jako czegoś co nas wzbogaca, pozwala cieszyć się miłością, pozostaje także świadomość cierpienia, które uczy jak być z innymi w ich nieszczęściu. Stąd tomik wierszy autorki, staje się istotnym elementem psychologicznej reakcji na żywe słowo, którego doświadczamy, czytając natchnione strofy.
Rok 2020 przynosi ważną publikację druku wierszy w “Poezji dzisiaj”(nr 145). W tym że roku wiersze poetki ukazały się w tłumaczeniu na język rosyjski i angielski. Autorka uczestniczy także w 49 antologii Warszawskiej Jesieni Poetyckiej, Przeszłość – to jest dziś, tylko cokolwiek dalej oraz Słowo jest czynu testamentem – Antologia XVII Festiwalu Poezji POECI BEZ GRANIC im. Andrzeja Bartyńskiego w Polanicy Zdroju. Poznawanie świata, uczestniczenie w obrzędzie poezji, to ważny aspekt twórczego rozwoju lubelskiej autorki. A z drugiej strony jej otwartość na literatów własnego środowiska, niewymuszona pomoc poprzez podanie ręki, rozmowę telefoniczną, czy spotkanie – mówią o tym, że słowo powinno jednoczyć i być wyznacznikiem przyjaźni. Bo przecież Agnieszka Monika Polak przeprowadzała szereg spotkań autorskich, wzbogacała je własnymi recitalami skrzypcowymi, promowała swoją twórczość i swoje powieści w szerszym kontekście literackim. Dlatego jej udział w międzynarodowej antologii poetyckiej Mosty (Warszawa-Brześć, styczeń 2021) oraz wizyta na Międzynarodowych Targach książki w Mińsku, gdzie antologia ta była prezentowana, należy rozpatrywać także w kategoriach promowania środowiska lubelskiego poza naszym regionem i krajem. Ważnym elementem kulturowym pozostaje zaangażowanie pisarki, jako prezesa ZLP Oddział w Lublinie we współorganizację wraz z innymi podmiotami, Międzynarodowego Trójstyku Literackiego we Włodawie. To istotny element kulturowo-literacki na mapie Lubelszczyzny. W 2021 roku, poetka redagowała antologią poetycką Oddziału Lubelskiego ZLP 100 lat ZLP. Z nurtem słowa… w której prezentowana jest twórczość literacka poetów regionu.
Tematem twórczości Agnieszki Moniki Polak, głównie w jej powieściach pozostają uniwersalne treści, takie jak miłość, bliskość czy przeznaczenie. Przewodnim motywem jest pojęcie szczęścia i spokojnego byciem we dwoje, korzystania z ciepła innego człowieka i jego wsparcia. Metaforycznie podmiot liryczny w jej utworach bywa kwiatem, którego szczęście niszczą błahostki, czy brak otwartości. Prowadzą one do do rozstania się dwojga ludzi, do samotności i rozpaczy. Poetka mówi:
Pęk niedomówień
Podcięty korzeń związku
Serce w zgliszczach.
Ważną rolę w twórczości Agnieszki Moniki Polak pełnią jej utwory prozatorskie. Są to opowiadania Oblicza miłości, powieści Ślad przeznaczenia i Dalekie podróże z Bliską. W każdym utworze pisarka stara się pokazać sylwetki kobiet na tle ich współczesności. Stąd każdy utwór pisarki posiada oddzielny kontekst znaczeniowy. W debiutanckiej powieści Mimo wszystko, autorka zabiera nas w świat niepełnosprawnej osoby. Jest to przebojowa bohaterka Ewa, porzucona przez męża. Samotna, silna i zaradna kobieta dla własnego syna i siebie gotowa jest przenosić góry. Natomiast bohaterki opowiadań Oblicza miłości, chociaż do siebie podobne, są inne i w pewnym sensie niepowtarzalne. Walczą one o swój skrawek prywatnej Atlantydy, by w świecie wielkich przeszkód i zmiennego losu, pokonywać kłody rzucane im pod nogi. Kobiety z opowiadań Agnieszki Moniki Polak szukają samych siebie, starają się, by czas darowany im przez opatrzność losu, był dla nich łaskawy.
Bohaterki powieści Ślad przeznaczenia i Dalekie podróże z Bliską, łączy niezwykła siła istnienia. Walczą one z mitem, że większość kobiet po pięćdziesiątce znajduje się na bocznym torze życia, że ich miejsce na emeryturze pozostaje przy wnukach, że są sfrustrowane i przybite doświadczeniami. Spełniają one cudze marzenia, są zrezygnowane i nikomu niepotrzebne. Bohaterki książek pisarki, mimo niełatwej przeszłości, cieszą się życiem i świadomie z niego korzystają. Mają w sobie wiele energii, której nie trwonią na marudzenie, ale ukierunkowują na tworzenie niezwykłych rzeczy, np. gazety dla niewidomych, czy pomocy niepełnosprawnym. One także kochają i są wartościową częścią naszej zagmatwanej rzeczywistości. Kobiety w powieściach pisarki otwierają się na innych, są atrakcyjne, posiadają swoje miejsce we współczesnym, na ogół nieprostym świecie. Są gotowe w każdej chwili na wyciągnięcie ręki, okazują pomoc, decydują się na nowe w ich niełatwym przecież wieku. One nie dzielą świata na świat kobiecy i świat męski, a wręcz przeciwnie – przestrzeń emocjonalna bohaterek, wypełniona jest cielesnością i nadzieją bycia razem i korzystania z życia.
Anna Sikorska w recenzji “Ślad przeświadczenia”, charakteryzującej opowiadanie Oblicza miłości, pisała: “Agnieszka Monika Polak po raz kolejny, tym razem w nieco krótszych formach, zaprasza nas do odbycia podróży w głąb siebie samych. Dzięki jej najnowszym opowiadaniom czytelnik, jeśli tylko na to pozwoli, otrzyma szanse pożeglowania na oceanie własnych emocji oraz drzemiących w każdym z nas marzeń i pragnień. Jeżeli tylko otworzymy się na nie roztoczą one przed nami całe mnóstwo wielowymiarowych i różnobarwnych światów, które właściwie w każdej chwili są na wyciągnięcie ręki i tylko od nas zależy czy zdecydujemy się do nich zajrzeć pozostawiając za sobą nasze lęki, traumy, frustracje czy zaniżone zazwyczaj poczucie własnej wartości. Niech Oblicza miłości staną się furtką, a zarazem motywacją do postawienia pierwszego kroku w wędrówce mogącej odmienić naszą codzienność pod warunkiem, że sami na to pozwolimy”.
W twórczości Agnieszki Moniki Polak osobista poezja przeplata się z opowiadaniami, a powieści wyrastają do ważnego dyskursu, w którym spełnia się filozoficzne pojęcie literackiej prawdy o człowieku i jego losie. To dzięki powieści Dalekie podróże z Bliską, czytelnik otrzymuje nowe spojrzenie na świat kobiecy i jego psychologię.
