Motto:
(…)
“Co piszę?” – mnie pytałeś – oto list ten piszę do Ciebie
Zaś nie powiedz, iż drobną szlę Ci dań – tylko poezję!
Tę, która bez złota uboga jest – lecz złoto bez niej,
Powiadam Ci, zaprawdę, jest nędzą – nędz…
Zniknie i przepełźnie obfitość rozmaita,
Skarby i siły przewieją – ogóły całe zadrżą,
Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie,
Dwie tylko: poezja i dobroć… i więcej nic…
Umiejętność nawet bez dwóch onych zblednieje w papier,
Tak niebłahą są dwójcą te siostry dwie!…
Cyprian K. Norwid: “Do Bronisława Z.”
Działania polskich radiowców w Wielkiej Brytanii i Republice Irlandii, bo na nich się skupię w części drugiej poniższego tekstu, drążą skalę znieczulicy czynników oficjalnych, jak i sercach rodaków rozsianych na Wyspach. Praca u podstaw redakcji radiowych małymi krokami przynosi konkretne efekty.
Niełatwo a przede wszystkim niezręcznie jest pisać o przyjaciołach po piórze i mikrofonie, oraz o sobie samym. Ale spróbuję.
MISJA RADIA WNET
Od roku 2009 nadaje swój program Radio WNET. Mimo, że najpierw programy były emitowane tylko w internecie, Radio WNET zdobyło sobie serca Polek i Polaków mieszkających poza granicami kraju. Stało się tak z powodu wielu korespondencji i relacji współpracowników rozgłośni z wielu zakątków Europy i Świata.
Radio Wnet narodziło się 25 maja 2009 roku. Od stycznia 2010 roku zaczęto nadawać Poranek Wnet na falach polskie rozgłośnie katolickie: Radia Warszawa i Radia Nadzieja. Na falach Radia Warszawa można było też w każdą sobotę o godzinie 10.07 wysłuchać „Programu Wschodniego”, prowadzonego przez współpracownika lwowskiego „Kuriera Galicyjskiego” Wojciecha Jankowskiego. W programie pojawiały się i wciąż pojawiają rozmowy i relacje z imprez kulturalnych i literackich. Rozbrzmiewa także poezja.
9 lat temu, w14. rocznicę odejścia Zbigniewa Herberta red. Wojciech Jankowski opowiadał o jego osiągnięciach literackich, nieugiętej postawie autora „Struny światła “i postawie ku prawu własnego myślenie i niezależności od reżimu komunistycznego.
W 2012 roku z inicjatywą organizacji literackiego wielkiego spotkania, poświęconego twórczości Zbigniewa Herberta wystąpiło lwowskie ukraińskie wydawnictwo „Kameniar” i jego dyrektor Dmytro Sapiha.
Redaktor Wojciech Jankowski opowiadał o wydanych wówczas dwóch tomach wierszy Zbigniewa Herberta, w przekładzie na język ukraiński. Były to wspólne polsko – ukraińskie projekty. W ramach tych projektów odbyła się też kompozycja słowno-muzyczna, oparta na twórczości poety. W koncercie udział wzięli Tatiana Pawełko, aktorka ukraińskiego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkowieckiej, Wiktor Lafarowicz, aktor Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie i duet muzyczny na gitarę i skrzypce.
Na antenie Radia WNET pojawiały się relacje z Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego, gdzie odbyła się prezentacja tłumaczenia na język ukraiński zbioru opowiadań Haliny Poświatowskiej „Znajomy z Kotoru” w tłumaczeniu jest Wołodymyra Harmatiuka, czy o obchodach Światowego Dnia Poezji odbywających się w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano – Frankiwsku, dawnym Stanisławowie. Duch Mariana Hemara wciąż jest także obecny w programach „Studia Lwów” i „Programu Wschodniego”.
SIŁA RADIA WNET
Założycielem i liderem Radia Wnet jest Krzysztof Skowroński. 26 września 2018 roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przyznała stacji częstotliwość w Warszawie (87,8 MHz) i Krakowie (95,2 MHz). Obie emisje rozpoczęły się w połowie października.
Z czasem WNET otrzymał w różnych konkursach sześć kolejnych częstotliwości. 13 września 2019 roku uzyskała częstotliwość na nadawanie we Wrocławiu (96,8 MHz), 25 września w Szczecinie (98,9 MHz), 11 października w Białymstoku (103,9 MHz), a 5 lutego 2020 roku w Bydgoszczy (104,4 MHz), Lublinie (101,1 MHz) i Łodzi (106,1 MHz).
1 lipca 2020 roku została nadana pierwsza audycja z Wrocławia. Od sierpnia 2020 roku siedziba Radia Wnet mieści się pod adresem Krakowskie Przedmieście 79.
Dlaczego o tym piszę? Siłą Radia WNET, co często podkreśla Krzysztof Skowroński, są redakcje zagraniczne. Wyjazdowe studia WNET nie tylko przekazują informacje i relacje z Wielkiej Brytanii, Republiki Irlandii i Irlandii Północnej, Libanu, Ukrainy, Litwy, Bałkanów i dalekiego Singapuru, ale także stały się czynnikiem kulturotwórczym oraz spoiwem Polonii w tamtych zakątkach globu.
Wspomnę tutaj Studio Wilno i redaktor Agatę Antoniewicz, która nie zapomina o kulturze i literaturze. W jej cyklicznych programach pojawiają się informacje i relacje o spektaklach POP-EZJI, działaniach Nowej Awangardy Wileńskiej czy Polskiego Teatru w Wilnie, który ostatnio opiera swoją działalność na twórczości młodych poetów.
Redaktorzy i korespondenci Radia WNET zgodnie twierdzą, że liczne spotkania poetów sprzyjają wymianie doświadczeń poetyckich, poszerzają wiedzę i lepsze rozumienie się w licznych kulturowych kręgach.
Zdynamizowała te procesy nowa emigracja, po roku 2004 i tworzone liczne redakcje prasowe, portale internetowe oraz radiowe stacje i audycje, które znalazły – zwłaszcza na Wyspach Brytyjskich – swoje miejsca w lokalnych i regionalnych rozgłośniach radiowych.
Wiersze polskich poetów przekładane są na inne języki, zamieszczane w prasie, w antologiach i w wydawanych tomikach. Poezja polska stała się promowana przy niemal każdej okazji. A radiowy eter jest tego szlachetnym przykładem.
STUDIO LONDYN RADIA WNET I POEZJA PONAD WSZYSTKO
Alex Sławiński, szef Studia Londyn Radia WNET
Fundament Studia Londyn tworzą Iza Smolarek oraz Alex Sławiński (szef Studia). W każdą niedzielę od godziny 8 rano czasu londyńskiego i 9 rano czasu warszawskiego zapraszają na trzygodzinną audycję. Prezentują newsy z Wysp – nie tylko z pierwszych stron gazet – komentują, dyskutują z zaproszonymi gośćmi.
Studio Londyn to również mnóstwo wiadomości kulturalnych oraz spotkania z artystami i ich twórczością. Iza i Alex to nie tylko dziennikarze, ale również pisarze, poeci, muzycy, co pozwala im na budowanie niezwykłych relacji z osobami, które zajmują się sztuką.
Prezenterzy Studia Londyn Radia Wnet z prawdziwą przyjemnością wyszukują wśród Polonii na Wyspach utalentowane osoby i prezentują ich twórczość Słuchaczom radia Wnet. Rozmawiają również z twórcami z Polski, których losy splatają się z Wielką Brytanią.
Na czerwonym dywanie Studia Londyn gościli już między innymi Monika Lidke, Marta Carillon, Grzegorz Kupczyk, Marta Cugier i zespół Kombi, Grzegorz Skawiński, projekt Sylvii Kupczyk i Michała Pietrzaka Razem Robimy Dobro oraz liczni pisarze.
Smolarek i Sławiński wyszukują i prezentują na antenie radia także osoby, które ze swoich pasji uczyniły motor życia i zarażają nimi innych, pokazując, że Polonia na Wyspach nie jest zajęta wyłącznie zarabianiem pieniędzy, ale rozwija się i tworzy.
Wielokrotnie już ich poranne audycje Studia Londyn stały się swoistym łącznikiem między słuchaczami – artystami, pasjonatami, którzy dzięki tej dwójce prezenterów poczuli się zainspirowani do działania i nawiązali kontakt z gośćmi czerwonego dywanu Studia Londyn, planując i tworząc wspólne, multi – artystyczne projekty. Tak było między innymi w przypadku Roberta Tondery, aktora teatru Rampa w Warszawie, który zapoczątkował Ogrody Czwartkowe i czytanie wierszy poetów z całego świata.
Studio Londyn Radia Wnet zostało patronem medialnym antologii, która jest pokłosiem Ogrodów Czwartkowych (Wydawnictwo Duży Format, Warszawa 2021), chętnie też obejmuje patronatem inne, nowatorskie inicjatywy.
Logo Radia Wnet można zobaczyć na plakatach Galerii Dziesiątka, która (na razie wirtualnie, ze względu na pandemię) promuje obrazy i grafiki artystów z całego świata, na stronie Domu Polskiego w Bedford (obok emblematów Ambasady polskiej w Londynie oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Instytutu Kultury Polskiej w Londynie).
Radio Wnet zostało również patronem medialnym II Międzynarodowego Konkursu i Wystawy Sztuki Współczesnej Quadrienalle Betesda, do którego Marta Carillon, muzyk i producent z Londynu, skomponowała muzykę promocyjną. W najbliższej przyszłości Radio Wnet Studio Londyn obejmie również pieczę nad najnowszym albumem Aresa Chadzinikolau, literata, muzyka, aranżera, producenta.
Iza Smolarek i Alex Sławiński często sami inicjują nowe projekty i zapraszają Polonię do bycia ich częścią. W ten sposób Teksty Smolarek znalazły się na powstającej właśnie płycie zespoły ReViVal z Reading, a piosenki Aleksandra Sławińskiego znalazły się w repertuarze m.in. Remiego Juśkiewicza z Londynu.
Studio Londyn Radio WNET
Przy współpracy z Ambasadorem RP w Londynie, Arkadym Rzegockim, promują piosenki zespołu Retro Singers do słów Mariana Hemara. Jako członkowie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie z siedzibą w Londynie, starają się też łączyć tzw. Starą Polonię, czyli powojenną falę emigracyjną z Nową Polonią.
Uważamy, że obie te grupy mogą wiele siebie nawzajem nauczyć, wiele ofiarować. Naszym marzeniem jest stworzenie świadomej siebie sztafety pokoleń polskiej diaspory w Londynie. – mawiają redaktorzy Studia Londyn Radia WNET.
O IRLANDZKIM RADIU NEAR FM Z DUBLINA SŁÓW KILKA…
Od 7 czerwca 2006 roku, nieprzerwanie na antenie dublińskiej rozgłośni NEAR FM (na fali 90.3 FM) gości program „Polska Tygodniówka”. Jestem jej autorem i przez te wszystkie lata (za chwilę jubileusz 15.lecia) twierdzę, że sukces programu to mix dobrej muzyki, przemyślanych słów, na bukiety których składa się przede wszystkim literatura i poezja, publicystyka i ciekawość spotkania rodaków, którzy dają przykład jak żyć i nie zapomnieć o swoich korzeniach.
Radio to wciąż magia i klimat, który tworzy muzyka z klimatycznym słowem. 7 czerwca 2006 r., kiedy to po raz pierwszy w eterze zabrzmiała „Polska Tygodniówka”. Pierwszymi gośćmi byli: gitarzysta grupy Myslovitz Przemek Myszor, wokalista De Mono Andrzej Krzywy oraz poeta i pierwszy ambasador Rzeczpospolitej Polskiej w Republice Irlandii – Ernest Bryll.
Misja krzewienia polskiej kultury nie tylko dla rzeszy rodaków, ale także dla Irlandczyków to idea fix redakcji, która w październiku roku 2010 stała się ważną częścią oferty Radia WNET (programy „Irlandzka Polska Tygodniówka” i „Muzyczna Polska Tygodniówka”).
POETYCKIE I LITERACKIE DZIEJE RADIOWE W IRLANDII
Na antenie Polskiej Tygodniówki od początku pojawiali się literaci i poezji, których los rzucił na Wyspy Brytyjskie. Wiele wierszy ukazało się na łamach miesięcznika Wyspa i tygodnika Kurier Polski, których miałem być honor redaktorem naczelnym.
Pierwszym wielkim przetarciem eterowym, gdy mowa o poezji i literaturze tworzonej przez rodaków – emigrantów była współpraca z Adamem Siemieńczykiem, poetą i działaczem kulturalnym z Londynu. W latach 2012 – 2015 PoEzja Londyn stała się kulturalną instytucją na mapie Stolicy Świata jak i Polski.
Minister ds. Mniejszości Narodowych, Kultury i Równości Irlandii Aodhán Ó Ríordáin i Tomasz Wybranowski. Festiwal PolskaEIRE 2015. Fot. David Nolan
Wystarczy wspomnieć o tym, że rodzeństwo Marta i Adam Siemieńczykowie promowali twórczość swoich poetyckich przyjaciół na łamach tygodnika The Polish Observer w ramach projektu „Żyjące Legendy”. Odzwierciedleniem tego były programy Polskiej Tygodniówki NEAR FM dedykowane poezji. Jak choćby ten:
Od rozmowy do rozmowy, od planów do działania zrodził się pomysł, aby audycja Polska Tygodniówka NEAR FM, irlandzkie Radio NEAR FM oraz Radio WNET byli patronami medialnymi obchodów Światowego Dnia Poezji UNESCO pod londyńskim niebem.
I Festiwal Poezji Słowiańskiej Londyn 2013 okazał się artystycznym, bo pachnącym dobrymi metaforami, oraz organizacyjnym sukcesem. Owo poetyckie Słowo nie stałoby się Ciałem, gdyby nie Aleksander Nawrocki, Aleksy Wróbel i jego grupa poetycka KaMPe i wspomniana już PoEzja Londyn.
Aleksander Nawrocki, poeta, wybitny tłumacz, animator życia poetyckiego i wydawca miesięcznika Poezja DZIASIAJ oraz jego nieodżałowana Ś.P. małżonka Barbara połączyli w owym czasie w akcie twórczym poetów rozsianych na emigracji. Aleksy Wróbel, poeta, członek Zarządu Związku Literatów Polskich Pisarzy na Obczyźnie, założyciel grupy artystycznej KaMPe, postanowił także Londyn uaktywnić na poetycko – literackich mapach nie tylko Polaków.
Od 22 – 24 listopada 2013 odbywała się w Londynie pierwsza edycja Festiwalu Poezji Słowiańskiej. Główny patronat nad imprezą objęła redakcja miesięcznika „Poezja Dzisiaj” i wspomniany już Aleksander Nawrocki. Na poetyckie święto stawili się poeci z Polski, Niemiec, Holandii, Słowacji, Litwy, a także dalekiej Jakucji i Rosji. Spotkanie inauguracyjne odbyło się w Londynie, w murach Polskiego Ośrodka Społeczno – Kulturalnego (POSK).
Kilka miesięcy później, w dniach 21 -23 marca 2014, w stolicy Wielkiej Brytanii odbyła się wiosenna edycja imprezy.
Znany londyński dziennikarz i poeta, literat i rysownik wspominany już dzisiaj Alex Sławiński tak oto wspominał festiwal na antenie Polskiej Tygodniówki NEAR FM:
No i pierwszy kot znalazł się za płotem. Międzynarodowy Festiwal Poezji Słowiańskiej miał miejsce po raz pierwszy i wypadł bardzo interesująco. Program bogaty, gości dużo, zainteresowanie ze strony publiczności większe niż przy większości innych tego typu wydarzeń. Przyznam, że impreza przerosła moje oczekiwania (a niejedno już widziałem). Zarówno organizatorzy, jak i sami twórcy pokazali wysoki poziom. Jednak wieczór był nie tylko okazją do zapoznania się z poezją w różnych formach i językach. Ale i dał możliwość spotkania się ze wspaniałymi ludźmi i nawiązania – odnowienia – podtrzymania wielu kontaktów .Jestem przekonany, że przyszłoroczny Międzynarodowy Festiwal Poezji Słowiańskiej wypadnie jeszcze lepiej.
Te słowa Aleksa Sławińskiego spełniły się rok później, tak wiosną jak i jesienią. Te wydarzenia były relacjonowane na antenie irlandzkiego Radia NEAR FM. W ramach kolejnego festiwalu, w październiku 2014 roku opowiadałem o programie „Bardowie naszej młodości”, gdzie usłyszeliśmy wspomnienia o Bułacie Okudżawie. Wieczór poprowadziła Katarzyna Bzowska. Niezwykły montaż słowno – muzyczny uświetniły dwie wokalistki: Ewelina Stanclik i Marina Paniszewa. Kopalnia wiedzy o twórcy piosenki „Modlitwa”, Olga Riabinina przedstawiła ciekawe anegdoty i dykteryjki z jego życia a Lidia Grigoriewna opowiedziała o osobistym spotkaniu z Bułatem Okudżawą.
W 2014 roku poeci – delegaci, którzy pojawili się w stolicy Albionu spotkali się także z ówczesnym ambasadorem Rzeczpospolitej Polskiej, panem Witoldem Sobkowem, oraz pracownikami konsulatu do spraw polonijnych.
Później Odbyła się poezji rajska „Gala Warszawska”, gdzie pojawiły się uznane już i cenione nazwiska w świecie poetyckim, m.in. Barbara Jurkowska, Aleksander Nawrocki, Miłosz Kamil Monasterski, Jan Rychner i Marlena Zynger. Później, pomostem metafor z Warszawy i Londynu, uczestnicy udali się na Półwysep Bałkański. „Poetycka Gala Bałkańska” była mozaiką poezji i dźwięków z czterech krajów tamtego rejonu Europy.
Gwiazdami tej odsłony Festiwalu byli m.in. Rozalia Aleksandrowa i Łyczesław Seliaszki (Bułgaria), Iskra Peneva (Serbia), Cvetka Bevc (Słowenia), oraz Nicolae Mares (Rumunia). Prawdziwą gwiazdą był jednak klasyczny gitarzysta, mistrz flamenco, który szlify zdobywał w Sewilli – Goran Tomic, rodem z chorwackiej Rijeki.
W trakcie festiwalu zaprezentowała się także poetycka grupa z Dublina „In – Spire – In – Spiracje” (działała w latach 2014 – 2016). Sylwia Malinowska przedstawiła swoje poezje oscylujące między dobrem a złem , melancholią a żałobą.
Moje wiersze są gdzieś rozsiane między miłością a zatraceniem przysłuchującemu się światu , w którym nikt nie woła. – tak napisała o sobie.
Ja również prezentowałem swoje wiersze ze zbioru „Nocne Czuwanie” i rodzącego się wówczas zbioru „Zaklinator”. Czytałem także fragmenty swojej niewydanej jeszcze powieści „Zdychanie głupca”.
Wizyty na festiwalach i patronat medialny audycji Polska Tygodniówka NEAR FM przyniosły owoce pod postacią dziesiątek wywiadów w radiowym eterze i prezentacji poezji, oraz urywków prozatorskich prób. Ale nie tylko to! Oto za moją namową wspomniana już Sylwia K. Malinowska zafascynowana słowem, poezją i radiem wymyśliła swój autorski program. Oczywiście o poezji.
Stało się to po premierze albumu fotograficznego Beaty Cierzniewskiej „Cognition” prezentowanego między innymi w The Cooper House Gallery w Dublinie, gdzie znalazły się jej teksty poetyckie. To wtedy narodził się pomysł realizacji literackiej audycji „Czarna szuflada”. Programy z udziałem poetów, literatów i ludzi sztuki najpierw pojawiały się w internetowym Radiu TRD – Twoje Radio Dublin, a później w Radiu Plka FM także w Dublinie. Sylwia K. Malinowska promowała literaturę polską za granicą i wydarzenia z nią związane. Oto jeden z jej programów:
https://www.mixcloud.com/szuza19/czarna-szuflada-ix-gosc-gregory-spis-zaprasza-sylwia-malinowska/
POEZJA PODCZAS FESTIWALU POLSKAÉIRE
Tak się złożyło, że ja i redakcja Polskiej Tygodniówki NEAR FM byliśmy pomysłodawcami niezwykły wieczoru w Domu Polskim w Dublinie zorganizowanym przez Towarzystwo Irlandzko – Polskie / Irish Polish Society.
21 marca, w ramach imprez Festiwalu PolskaÉire 2015 odbył się szczególny wieczór poetycko – muzyczny pod tytułem „Barwy poezji, co łączy narody”. Wśród zaproszonych gości pojawił się m.in. ówczesny Minister ds. Mniejszości Narodowych, Kultury i Równości Irlandii Aodhán Ó Ríordáin.
Oddaję głos Samancie Stochli, dziennikarce dwutygodnika „Nasz Głos”:
Wieczór „Barwy poezji, co łączy narody”, poprowadzony przez Tomasza Wybranowskiego w Domu Polskim, był jedną z wielu propozycji przygotowanych w ramach Festiwalu PolskaÉire 2015. Ten poeta i dziennikarz dołożył wszelkich starań, by spotkanie zamienić w poetycko-muzyczną ucztę. Był to doskonały pretekst do prezentacji polskiej kultury i muzyki. Joanna Piechota, główna organizatorka spotkania z ramienia Towarzystwa Irlandzko-Polskiego i członek komitetu zarządzającego Towarzystwem, była współprowadzącą i tłumaczem. [1]
Na program poetyckiego wieczoru złożyły się prezentacje twórczości poetów związanych z Irlandią i Polską. Wśród czytających pojawił się Matthew Crofton. Który przeczytał po polsku m.in. wiersz Tadeusza Boy-Żeleńskiego „Znasz-li ten kraj?” Swoje wiersze recytowali także Zofia Kuczyńska, Dariusz Adamczyk i Tomasz Wybranowski.
Ważną osobistością podczas poetyckiego spotkania był Patrick Quigley, tytaniczny (to dobre określenie) miłośnik polskiej kultury, autor książki „The Polish Irishman”, opowiadającej historię Constance Markiewicz i jej męża Polaka, hrabiego Kazimierza Markiewicza. Konstancja była uczestniczką konspiracji i jedną z najważniejszych postaci Powstania Wielkanocnego w 1916.
Na wieczorze „Barwy poezji, co łączy narody” był obecny także Minister ds. Mniejszości Narodowych, Kultury i Równości Irlandii Aodhán Ó Ríordáin. który miał być obecny tylko na pierwszej części spotkania. Został jednak do samego końca. Relacje z tego wydarzenia pojawiły się oczywiście na antenie Radia WNET, Twojego Radia Dublin i oczywiście irlandzkiej rozgłośni NEAR FM.
W POLSKIEJ AMBASADZIE W DUBLINIE TAKŻE POETYCKO
Rozmowa ekipy Polskiej Tygodniówki z muzykami grupy Marillion
Ernest Bryll, obok Aleksandra Nawrockiego, był honorowym patronem wieczoru poezji i muzyki „The Mingling of Sounds and Metaphors of the Polish and Irish cultures” z roku 2015. Ów wieczór odbył się w rezydencji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Dublinie. Obok poetek, poetów i muzyków, w tym gronie Justyna Komulska, Caroline Coyle, Dariusz Adamczyk i Tomasz Wybranowski, pojawił się także Cathal McCabe.
Cathal McCabe to bardziej niż ciekawa postać literacko. Przez kilkanaście lat mieszkał w Polsce. Był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Łódzkiego i konsultantem do spraw literatury w British Council. oraz dyrektorem Irish Writers Centre (Irlandzkiego Centrum Pisarzy) w Dublinie. Do chwili obecnej, nieprzerwanie jest prezesem Ireland – Poland Cultural Foundation.
Podczas wieczoru recytował m.in. poezje ze zbioru „A Letter from Łódź”, który ukazał się w 1996 roku nakładem wydawnictwa książek artystycznych Correspondance des Arts. Cathal McCabe to także renomowany tłumacz poezji polskiej na język angielski, wielbiciel Ernesta Brylla, Zbigniewa Herberta i Czesława Miłosza.
Wspominany przeze mnie wieczór był dobrą sposobnością, aby porozmawiać z poetą, tłumaczem i dyplomatą Ernestem Bryllem. Podczas poetyckiej uczty zapytałem pana Ernesta: Co Pan czuje, gdy tak wielu rodaków kojarzy Pana postać i działalność z Irlandią?
Cieszę się, ale i trochę się martwię. Bo szybko zapominamy, co dawniej było. Niby wielkie jest zainteresowanie Irlandią i celtycka kulturą a mało kto wie, że mieliśmy wybitnego znawcę tych spraw już na początku XX wieku. Myślę o profesorze Stefanie Czarnowskim. A to, że ludzie kojarzą mnie z Irlandią, no cóż, oboje z żoną dotąd się Irlandią zajmujemy. Nadal tłumaczymy irlandzką literaturę. Żona Małgorzata dodatkowo próbuje wykorzystywać swa wiedzę o Irlandii i wysyła naszych studentów do szkół językowych w Irlandii. Cieszy się, gdy spełniają się marzenia. – powiedział Ernest Bryll.
Oto zapis rozmowy z Ernestem Bryllem:
https://www.youtube.com/watch?v=dLrHljrbSxs
Ostatnie trzydziestolecie było owocne dla polskiej kultury, gdy mówimy o poszerzaniu kręgu oddziaływania na ducha innych narodów. Serca Irlandczyków podbiła polska poezja, teatr i muzyka. Wielka w tym zasługa właśnie (a może przede wszystkim) pierwszego po roku 1989 ambasadora RP w Dublinie, znakomitego poety i znawcy historii i kultury Irlandii – Ernesta Brylla, który zapoczątkował kontakty pomiędzy kulturalno – artystycznymi środowiskami obu krajów.
Mimo, że do dzisiaj w Dublinie nie funkcjonuje Instytut Kultury Polskiej, choć minister Gliński i kolejni ministrowie spraw zagranicznych po roku 2015 to obiecywali, (mimo, że od akcesji z krajami UE minęło już kilkanaście lat (!), i pomimo wielu zapowiedzi kolejnych rządów), znakomicie tę rolę spełniało Towarzystwo Irlandzko–Polskie i Polski Ośrodek Społeczno–Kulturalny. Nieżyjący już prezes obu organizacji, profesor teorii śpiewu na dublińskiej Akademii Muzycznej – Maciej Smoleński w latach 90 – tych był krzewicielem polskiej kultury na Zielonej Wyspie. On także był częstym gościem w programach Polskiej Tygodniówki. Ale to już w trzeciej opowieści.
C.D.N.
Tomasz Wybranowski
[1] Sanata Stochla, Niezwykły wieczór w Domu Polskim zorganizowany przez Towarzystwo Irlandzko-Polskie, http://www.ng24.ie/muzyczne-odcienie-poezji/, dostęp 19 marca 2021 roku.
