Omawiana książka: Artur Sandauer, “Studia o literaturze współczesnej”, Warszawa 1985
Zajawka: wielkość krytycznoliteracka Sandauera towarzyszy mi od pewnego czasu.
Słowa kluczowe: kompendium krytycznoliterackie o najważniejszych poetach i pisarzach XX wieku. M.in Tuwim, Słonimski, Gałczyński, Iwaszkiewicz, Jastrun, Świrszczyńska, Miłosz, Różewicz, Herbert, Szymborska, Witkacy, Schulz, Gombrowicz, Kantor
metoda Sandauera: konkretyzacja pojęć, która wyostrza cechy danego dzieła; oś narracyjna Sandauera: tandeta, rupiecie; Gałczyńśki jako outsider, błazen, solipsystyczna poezja Jastruna, Czechowicza przywiązanie do lubelskiej prowincji, Karpowicza nawiązywanie do Ewangelii, Przyboś jako regionalista, Białoszewski – człowiek – rupieć, metafizyka rupieci; żywoty otoczenia, wyższość kultury peryferyjnej nad centralną;
Teatr osobny na Tarczyńskiej Białoszewskiego; Szymborska – poetka ironiczna i negatywna, ale i konserwatywna; Ślwiiak – poeta celowości tragicznej; osobny rozdział poświęcony Leśmianowi – analiza bylejakości u Leśmiana, umieszczenie tej poezji w mitycznych pradziejach mowy,
u Leśmiana występuje złudna dynamika nicości, mitologia momentalna, rodne jądro języka Leśmiana; Rilke – otwarcie ucha lirycznego na świat, aby być samym słyszeniem; żywioły sublimacji i kompromitacji u Schulza; warianty: mityczny, metaforyczny, ekspozywny; Schulz: projekt samounicestwienia; Witkacy: “znakomity pisarz, którey niczego znakomitego nie napisał”, obsesja końca czasów – “po nas choćby potop”, końća sztuki, Witkacy pisze pospiesznie, bez poprawek; Kantor – sztuka nadskończona Tadeusza Kantora, ambalaże – konkretyzm teatralny;
Teatr w swej najgłębszej istocie jest świętem zadusznym; Sandauer – zbliżanie się do peryferyjnych rejonów kultury; Sandauer – filozof rupieci;
życie rudymentu; tandeta, imitacja, problem mimesis rozumianej anty mimetycznie; Filozofia literatury; Wielki krytyk XX wieku – Artur Sandauer
