Janusz Hankowski
Janusz Hankowski urodził się w 1933 r. w Ostrowi Mazowieckiej. Studiował w latach 1951-1955 etnografię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie malarstwo w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (dyplom uzyskał w pracowni prof. Stanisława Teisseyre’a w 1963 r.). Od 1963 r. jest związany z Elblągiem, gdzie mieszka i tworzy, aktywnie uczestnicząc w życiu kulturalno-artystycznym miasta i regionu.
Janusz Hankowski – współzałożyciel i twórca nazwy Galerii El, współtwórca „Salonu Elbląskiego” – cyklicznych prezentacji elbląskiego środowiska plastycznego, współzałożyciel Elbląskiego Towarzystwa Kulturalnego (prezes w latach 1968-1971), inicjator i współtwórca cyklu pięciu głośnych Biennale Form Przestrzennych w Elblągu – swoje prace prezentował na wielu wystawach indywidualnych w kraju, w Niemczech, Czechach i Rosji., a także uczestniczył w środowiskowych, okręgowych, krajowych i międzynarodowych wystawach. Zajmuje się malarstwem, tkaniną artystyczną i grafiką.
Od początku swojej drogi twórczej z dużą Janusz Hankowski konsekwencją tworzy swój własny, bardzo rozpoznawalny świat malarskich fascynacji, przemyśleń i poszukiwań najwłaściwszego środka artystycznej wypowiedzi.
Sztuka Janusza Hankowskiego jest malarską opowieścią o Wschodzie, Rusi, Bizancjum, o ścieraniu się napotykanych kultur. „Nad wszystkim jednak dominuje tu ton jakiegoś niepokoju oraz fascynacja cerkiewnym malarstwem. Fascynacja ta stanowi punkt wyjścia dla rozlicznych malarskich i rysunkowych dywagacji, posiadających zagęszczony i niepowtarzalny klimat czegoś, co istnieje zaledwie tylko na granicy realności, przeradzającej się w fantazję. Łącząc imaginacyjny krajobraz z dziwacznymi postaciami, daje Hankowski sztukę w dużej mierze introspektywną i nieco przy tym enigmatyczna” – napisał wiele lat temu wybitny polski artysta i krytyk Ignacy Witz („Plastycy Wybrzeża”, Gdańska 1969).
Ślad aktywnego, twórczego życia i artystycznych fascynacji Janusza Hankowskiego tylko pozornie jest bardzo wyraźny i łatwy do zdefiniowani i zaszufladkowania. Artysta od wielu już lat zaludniający swoje płótna i deski zastygłymi w bezruchu rycerzami o smętnych obliczach, dopuszcza do swojej sztuki widza, który może stać się ważnym, aktywnym kreatorem tej magicznej rzeczywistości. „Dziwaczne postacie” w swojej statyczności stają się symbolicznymi monumentami wstawianymi w magiczny krajobraz. Stoją pośród łagodnych wzgórz – czekają na promień lepszego słońca na niebie. Stają się znakami, które powinniśmy odczytać. W cieniu jego słońc i kopułek cerkiewnych – rozgrywa się dramat życia: ktoś spotyka człowieka , ktoś tęskni, miłuje i nienawidzi.
Z jednej strony artysta nie ukrywa swojego zafascynowania kulturą Wschodu – Rusi, a z drugiej strony przemożny jest mit Don Kichota – Ruś i spalona słońcem Hiszpania. Być może w tych przeciwstawnych, pozornie odległych od siebie obszarach kulturowych, artysta dostrzega podobieństwo. Przecież świętych Don Kichotów „zbędnych ludzi”, odwiecznych tułaczy – spotyka się wszędzie. Na płótnach i deskach Janusza Hankowskiego odnajdujemy ich w przestrzeni magicznej. Błędni rycerze walczący w imię wewnętrznej prawdy, wysłannicy z nieznanych układów. Don Kichoci – tacy naiwni, śmieszni, wpatrzeni nostalgicznie w otaczająca przestrzeń, we wnętrza oglądających. Przekraczają wraz z nimi kolejne obszary tajemne, symboliczne bramy wejścia i wyjścia.
Zbigniew T. Szmurło
fotografia artysty: www.portel.pl
Zdjęcia prac pochodzą z albumu: Nela Hankowska, Jerzy Wojewski, Sławom Ir Demkowicz-Dobrzański, Janusz Hankowski, Elbląg 2003.