Lesław T.Adamczyk
Wielkopolanie pod bronią – recenzja
W świadomości Polaków główne miejsce zajmują powstania kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe i powstanie warszawskie. Zrywy powstańcze; śląskie i wielkopolskie funkcjonują w świadomości lokalnej.
Na rynku wydawniczym ukazała się pozycja dająca szansę na uzupełnienie naszej wiedzy. Marek Rezler, autor książki “Wielkopolanie pod bronią”, na co dzień mieszka i pisze w stolicy Wielkopolski. Jest pisarzem i historykiem, który zajmuje się głównie dziejami tego regionu. Napisał m. in. monografię wydarzeń wielkopolskiej Wiosny Ludów 1848 roku,biografię Emilii Sczanieckiej – bohaterki powstania listopadowego i Hipolita Cegielskiego – polskiego przemysłowca i działacza społeczno-kulturalnego.
Na temat polskich zrywów narodowo – wyzwoleńczych napisano olbrzymią ilość książek. Ale czy każde z wydarzeń zasługuje na nazwę powstania? Czy warto jeszcze pisać o nich pisać? Autor stara się rozwikłać te niejasności, stawiając tezy, które często stają w opozycji do powszechnie przyjętych “prawd”. Stwierdza, że w dziedzinie polskich powstań panuje dość duży bałagan. Stara się rozgraniczyć i wyjaśnić czytelnikowi, co jest powstaniem, a co nim nie jest. Unika jednak kategorycznych stwierdzeń. Jedynym wyjątkiem jest jasne stanowisko autora, iż z całą pewnością poznański czerwiec 1956 r. powstaniem nie był.
Zakres omawianych w książce walk jest dość szeroki, mianowicie od konfederacji barskiej w roku 1768 do trzeciego powstania śląskiego z roku 1921. Na książkę składa się 10 rozdziałów, z których 8 dotyczy kolejnych powstań wielkopolskich oraz tych, w których Wielkopolanie uczestniczyli. Osobne rozdziały zostały poświęcone takim zagadnieniom, jak definicja powstania czy walki toczone z udziałem Wielkopolan oraz skuteczność działań zbrojnych wzniecanych na terenach Wielkopolski.
Wśród omawianych wydarzeń poczesne miejsce zajmuje powstanie wielkopolskie. Autor argumentuje, dlaczego powstanie, do którego doszło 27 grudnia 1918 r. było tak wyjątkowym wydarzeniem. W czasie jego trwania stworzono system zarządzania całą Wielkopolską oraz sformowano Armię Wielkopolską, jedną z najnowocześniejszych w tamtym czasie. Sukces zawdzięczano również znakomitemu systemowi komunikacji w Wielkopolsce. Dowiemy się również, że wyżej omawiane powstanie wcale nie było jedynym udanym polskim zrywem, co zostało poparte dobrymi dowodami. Te i inne informacje zawarte w książce z całą pewnością systematyzują wiedzę dotyczącą historii Polski oraz Wielkopolski, oraz obalają część mitów narosłych wokół powstań.
Autor stara się usystematyzować podjęty temat, odróżniając powstanie od rewolucji czy wojny domowej. Czytając książkę przekonamy się również, że powstania nie wybuchały głównie na terenach zaboru rosyjskiego.
Dlaczego jedne powstania udawało się wygrać a innych nie? Co składa się na “udane powstanie” i dlaczego te wielkopolskie często osiągały zamierzony cel, mimo że nie prowadziły do odzyskania niepodległości? Na te i inne pytania poznamy odpowiedź po lekturze tej obszernej pozycji. Książkę dodatkowo wzbogaca 16 kolorowych plansz z sylwetkamioraz odznaki powstańców wielkopolskich z różnych okresów.
“Wielkopolanie pod bronią 1768-1921”
Autor: Marek Rezler
Wydawca: Rebis Dom Wydawniczy
Okładka: twarda
Data premiery: 13 grudnia 2011 r.
Wydanie 1 (2011)
ISBN: 978-83-7510-775-3
Liczba stron 388
Lesław T.Adamczyk
