ur. 19 czerwca 1952 w Gdyni) – polski historyk literatury, krytyk, tłumacz i dyplomata.
W 1974 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, następnie pracował jako sekretarz redakcji kwartalnika „Pamiętnikarstwo polskie” (1974-1976). Od 1976 związany z Instytutem Badań Literackich PAN, najpierw jako doktorant, od 1979 jako pracownik, w 1982 obronił tam pracę doktorską, wydaną jako „Pępek powieści: z problemów powieści autobiograficznej przełomu XIX i XX wieku”. Współpracownik podziemnego ruchu wydawniczego (Niezależna Oficyna Wydawnicza, Fundusz Inicjatyw Społecznych). W latach 1987-88 był stypendystą Fundacji Humboldta (Marbach am Neckar). Od 1987 był też członkiem redakcji „Res Publiki”. Od 1991 do 1993 był I sekretarzem, a następnie do 1997 radcą ds. kultury Ambasady RP w Bernie. W latach 1997-98 senior researcher Niezależnej Komisji Ekspertów „Szwajcaria – Druga wojna światowa“. Po zakończeniu misji dyplomatycznej pozostał w Szwajcarii, został wykładowcą Uniwersytetu we Fryburgu, gdzie habilitował się w roku 2006. W latach 2001-2004 stypendysta szwajcarskiej Narodowej Fundacji Badań Naukowych SNF. Od 2007 wykłada również na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W latach 2008-2011 realizował projekt badawczy Szwajcarskiej Biblioteki Narodowej „Dürrenmatt i Polska”.
Jest autorem i edytorem wielu prac poświęconych polskiej literaturze XIX (Słowacki, Norwid) i XX w., jak również tłumaczem i organizatorem wystaw.
Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989), Polskiego PEN Clubu (od 1990), Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (od 2003). Od 2004 jest członkiem jury Nagrody Fundacji Kościelskich.
Twórczość:
- Prace historyczno-literackie i historyczne[edytuj | edytuj kod]
- Pępek powieści: z problemów powieści autobiograficznej przełomu XIX i XX wieku (1983)
- Leksykon polskiej literatury emigracyjnej (1989) – pierwsze wydanie pod pseudonimem „Jan Kowalski”, II wydanie 1990
- Ludwig von Tetmajer Przerwa 1850-1905. Gründer der EMPA, Pionier der Materialprüfung und -forschung (1995) – przekład węgierski 1995
- Józef Czapski: krótki przewodnik po długim życiu (1997)
- Nasza Szwajcaria: przewodnik śladami Polaków (1999)
- SzatAnioł: powikłane życie Juliusza Słowackiego (2000) – II wydanie rozszerzone jako Słowacki – SzatAnioł (2009)
- Rekontra i inne mackiewicziana (2004)
- Obraz pogodnej śmierci: Norwid, Rafael, Maratti i Śmierć świętego Józefa (2010)
- Kościelscy: ród, fundacja, nagroda (2011) – razem z Wojciechem Klasem
- Szkatułki Newerlego (2012)
Prace edytorskie:
- Aleksander Wat Wiersze wybrane (1987) – z Anną Micińską
- Wystan Hugh Auden Ręka farbiarza i inne eseje (1988) – z Michałem Sprusińskim
- Józef Czapski Czytając (1989)
- Józef Wittlin Pisma pośmiertne i inne eseje (1991)
- Aleksander Wat Poezje zebrane (1992) – z Anną Micińską
- Aleksander Wat Bezrobotny Lucyfer i inne opowieści (1993) – z Włodzimierzem Boleckim
- Jerzy Giedroyc, Andrzej Bobkowski Listy 1946-1961 (1997)
- Aleksander Wat Kobiety z Monte Olivetto: dramat w trzech aktach, pięciu odsłonach (2000)
- Memoriał Newerlego (2003)
- Jerzy Stempowski Zapiski dla zjawy oraz Zapiski z podróży do Delfinatu (2004)
- Andrzej Bobkowski Tobie zapisuję Europę: listy do Jarosława Iwaszkiewicza (2009)
- Joanna Pollakówna Wiersze zebrane (2012)
Tłumaczenia:
- Philip K. Dick Słoneczna loteria (Solar Lottery, 1981)
- Philip Roth Praska orgia (The Prague Orgy, 1988)
- Philip Roth Cień pisarza (The Ghost Writer, 1991)
- Richard Brautigan Upadek sombrera: powieść japońska (Sombrero Fallout, 1992)
- Christopher Isherwood Samotność (1993) – II wydanie jako Samotny mężczyzna (A Single Man, 2010)
- James Jones Wesoły miesiąc maj (The Merry Month of May, 1993)
- Jerzy Stempowski Zapiski dla zjawy oraz Zapiski z podróży do Delfinatu (Notes pour une ombre suivi de Notes d’un voyage dans le Dauphiné, 2004)
Wystawy:
- 75-lecie stosunków dyplomatycznych polsko-szwajcarskich (Ambasada RP w Bernie 1994, Muzeum Polskie w Rapperswilu 1995, Biblioteka Narodowa 1996)
- Słowacki en Suisse (z Jackiem Sygnarskim, Biblioth`eque cantonale et universitaire, Fryburg, 1999)
- Wiek Wata (z Katarzyną Raczkowską, Biblioteka Narodowa, 2000)
- KONTRA. W setną rocznicę urodzin Józefa Mackiewicza (z Marią Dorotą Pieńkowską, Muzeum Literatury, 2002)
- Żywe wiązanie. W stulecie Igora Newerlego (z Grażyną Kasą, Biblioteka Narodowa, 2003)
- Faces, facettes & grimaces de Witold Gombrowicz (z Jeanem Musy, Salon international du livre, Genewa, 2004)
Nagrody:
- 1987: Nagroda za esej im. O. Maksymiliana Kolbe i Reinholda Schneidera (Frankfurt nad Menem)
- 2007: nagroda edytorska „Zeszytów Literackich” (Warszawa)
- 2013: europejska nagroda literacka im. Petrarki (Paryż)
