Wojciech Orliński, dziennikarz i pisarz zaczyna swą opowieść w zaskakujący sposób, żartując z czytelnika. Prolog napisany jest jak powieść o Stanisławie Lemie, wstającym o czwartej nad ranem i rozpoczynającym wypełnianie domowych obowiązków. Okazuje się, że to fałszywy trop narracyjny. Orliński nie pisze więc biografii z punktu widzenia wszechwiedzącego opowiadacza. Próbuje zrekonstruować życie Lema na podstawie dostępnych materiałów. Odnajduje mnóstwo tajemnic, których nie było w dwóch wywiadach-rzekach, w książce autobiograficznej pisarza i jego bogatej korespondencji. Książka Orlińskiego jest pierwszą w Polsce pełną biografią Lema, który nigdy wcześniej nie opowiadał o swojej żydowskiej tożsamości i o tym, jak przetrwał Holokaust. Książki Lema mają często niezauważalne dla nieznających przebiegu jego życia podteksty autobiograficzne, niezwykłe, wstrząsające i tragiczne. I dotyczy to nie tylko „Szpitalu przemienienia” i „Wysokiego Zamku”, ale również jego prozy science-fiction. Swoją pierwszą powieść fantastyczno-naukową Lem napisał już podczas okupacji we Lwowie. Kiedy więc w 1950 roku Jerzy Pański z Wydawnictwa „Czytelnik” podsunął mu myśl o tworzeniu prozy tego gatunku, pisarz chętnie ją podjął. I tak powstała powieść „Astronauci”, pierwsza w Polsce taka książka. Lem również jako pierwszy posłużył się terminem fantastyka naukowa.
Wojciech Orliński opowiedział też w tej biografii o przyjaźni pisarza z osobami, które miały wpływ na kształtowanie jego geniuszu. Profesor Choynowski, psycholog i filozof, Jan Błoński czy Jan Józef Szczepański byli to nie tylko mentorzy Lema, ale i ludzie towarzyszący mu w życiu codziennym. Książka „Lem. Życie nie z tej ziemi” opowiada również o największych pasjach Lema, jakimi były oprócz nauki i literatury samochody i podróże. Biografia opowiada również o latach 80. i jego krótkotrwałej emigracji do Berlina Zachodniego i Wiednia. Nazwy rozdziałów książki Orlińskiego to tytuły kolejnych powieści Lema, a życie pisarza opisane jest chronologicznie. Dziennikarz korzystał z bogatych źródeł, między innymi listów publikowanych i niepublikowanych, m.in. do Aleksandra Ścibora-Rylskiego, Wolfganga Thadewalda, z dzienników Jana Józefa Szczepańskiego oraz z rozmów z żoną Lema – Barbarą, synem Tomaszem, siostrzeńcem Michałem Zychem, Witoldem Kołodziejem, współlokatorem Lema z ulicy Bonerowskiej. W biografii wszechobecny jest też Kraków z jego uroczymi zakątkami i mniej zachwycające kłopoty budowlane rodziny Lemów. Książka pełna anegdot, humoru, ale i precyzji dokumentacyjnej będzie świetną lekturą, szczególnie w Roku Stanisława Lema.
Orliński W., Lem. Życie nie z tej ziemi, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
