Oddział Warszawski II Stowarzyszenia Autorów Polskich żegna odchodzący rok 2021 kolejną antologią literacką, już siedemnastą w swej dziesięcioletniej historii. To kolejny dowód dynamiki i pracowitości tego grona, które dało się już poznać w ostatnich latach jako organizacja wszechstronna i bardzo aktywna. Działalność Oddziału nie ogranicza się bowiem do pracy wydawniczej, która jest wszak solą towarzystw literackich. Oddział prowadzi swój teatr, kabaret, klub muzyczny oraz prawdziwy, tradycyjny salon literacki, godny najlepszych tradycji ubiegłych stuleci, a także organizuje wielodyscyplinarne plenery artystyczne połączone z występami i podróżami krajoznawczymi. Niewątpliwą zasługą stołecznego Oddziału SAP jest rozwój szerokich kontaktów z innymi stowarzyszeniami twórczymi, a także stała współpraca z twórcami polonijnymi z całego świata. To wszystko udało i wciąż udaje się osiągnąć dzięki niespożytej energii i pomysłowości wieloletniej prezeski Oddziału Wandy Dusi Stańczak, a także bardzo efektywnej i wydajnej pracy wielopokoleniowego zespołu aktywnych społecznie twórców.
Jedną ze znaczących form życia literackiego, praktykowaną przez stołeczny Oddział SAP jest organizacja spotkań literackich, turniejów poetyckich itp.., poświęconych wybranej tematyce. Owocem tych działań były już niejednokrotnie antologie literackie, których częstotliwość wydań jest imponująca, zważywszy na powszechne w świecie literackim trudności w zdobywaniu funduszy na działalność, zwłaszcza wydawniczą. Podobnie rzecz się ma z antologią pod prostym tytułem Matka, która właśnie się ukazała. Jest to zbiór bez mała setki krótkich utworów literackich związanych tematycznie z osobą matki i macierzyństwem. Ich autorami są nie tylko członkowie Oddziału, lecz pisarze różnych pokoleń pochodzący z różnych regionów Polski. Znalazło się wśród nich także kilkoro rodaków zamieszkałych w różnych krajach europejskich, a także w Australii. Jedna z przedstawicielek Polonii, bardzo aktywna działaczka kultury z Wielkiej Brytanii Renata Cygan, od kilku lat stale współpracująca z Oddziałem, wykonała efektowną szatę graficzną książki, a jej redakcji technicznej podjął się zasłużony literat ze Stalowej Woli, Kazimierz Linda. Antologia Matka to nie pierwsze zbiorowe dzieło tria Stańczak-Linda-Cygan i kolejny dowód jego klasy i sprawności.
W antologii dominują realne wspomnienia matek o charakterze to epickim, to znów bardziej lirycznym, ich miłości macierzyńskiej, troski i czułości, jaką otaczały dzieci, które w przyszłości zostały pisarzami. Wiele utworów z tego właśnie powodu uderza siłą i prawdą wyrazu. Liczne z nich są nacechowane bólem po przedwczesnej stracie matki, inne uznaniem i wdzięcznością za trud włożony w kształtowanie rodzinnego domu i opiekę nad dziećmi w trudnych czasach PRL, w których dojrzewała większość autorów. Niemało jest też tekstów skupionych na dociekaniu i opisywaniu istoty macierzyństwa oraz ogólnej percepcji matki jako osoby dającej nie tylko życie, ale zwłaszcza miłość, ochronę i opiekę. Większość takich utworów, często przyjmujących postać lirycznych monologów, uderza prostotą wyrazu uzyskaną dzięki przyjętej konwencji lakonicznego, wręcz infantylnego wyznania prawd, jedynie na pozór banalnych i oczywistych. Wielu autorów nie boi się banału i w efekcie osiąga siłę wyrazu często przewyższającą utwory wymagające intelektualnie i warsztatowo.
Postać matki pojawia się w antologii SAP w najbardziej rozmaitych sytuacjach i sceneriach. W rodzinnym domu, w pracy, w podróży, w snach i przygodach. Towarzyszą jej też bardzo zróżnicowane obrazy, rekwizyty oraz mniej zmysłowe, a bardziej intelektualne lub uczuciowe atrybuty. A szczególnie często towarzyszy poczucie bycia dzieckiem w każdym wieku i w każdych okolicznościach, także wówczas gdy matka od wielu lat żyje już tylko we wspomnieniach. Antologia Matka to bardzo wartościowy dokument percepcji indywidualnej i społecznej macierzyństwa w różnych wymiarach i na różnych poziomach świadomości. I to chyba właśnie, niezależnie od walorów estetycznych, stanowi jej podstawową wartość oraz oferuje atrakcyjność lektury.
Winszuję Dusi Stańczak i Oddziałowi Warszawskiemu II SAP kolejnej ciekawej publikacji książkowej. Czytelników zapewniam, że warto do niej sięgnąć, a wszystkim autorom oraz twórcom antologii życzę kolejnego roku pełnego sukcesów twórczych i organizacyjnych.
Paweł Krupka
Wartościowa książka, czytając utwory o Matce, przeżywam wraz z autorami, bo sama przelewam na papier swoje myśli, również po odejściu mojej Mamy. Gratuluję.