Świat Książki wydał właśnie antologię polskiej poezji z całego świata pod tytułem Od wschodu do zachodu. Na pozór nie ma w tym niczego niezwykłego. Antologii poetyckich ukazuje się co roku w kraju wiele, nakładem zarówno kasowych, jak i niszowych wydawnictw. Dbałość o promocję twórczości literackiej rodaków rozproszonych po świecie też weszła do chlubnego nawyku wielu krajowych promotorów i wydawców, więc i pod tym względem ta nowa publikacja nie stanowi żadnej osobliwości. O szczególnym charakterze tej książki świadczą natomiast okoliczności jej powstania. Wszystko zaczęło się od Ogrodowych czytań czwartkowych, inicjatywy podjętej przez aktora warszawskiego teatru Rampa Roberta Tondery. Po zamknięciu teatrów w czasie pierwszej kwarantanny wiosną ubiegłego roku, artysta szybko podjął próbę wypełnienia pustki w życiu kulturalnym wywołanej przez rygor sanitarny.
Tondera zaczął tworzyć cykl audycji, prezentowanych na Facebooku i YouTube, w których w atrakcyjnych miejscach plenerowych recytował utwory swych kolegów po piórze w odcinkach zatytułowanych Czytam wasze wiersze. Rozpropagowana w świecie akcja sprawiła, że setki autorów zaczęły przysyłać aktorowi swe utwory. Mistrz zaś wybierał te, które uznawał na ciekawe i wartościowe, a następnie czytał po kilkanaście utworów w każdym odcinku w konwencji kulinarnej: wiersz na przystawkę, sałatkę, główne danie, deser itp. Z czasem, po emisji kilkudziesięciu odcinków, powstała strona internetowa Czytam wasze wiersze i ukazała się pierwsza antologia przedstawionych utworów w formie książkowej pod tym samym tytułem. Należy zaznaczyć, że całe przedsięwzięcie ma charakter społeczny, a środki pieniężne zbierane przy okazji wydania od prywatnych darczyńców, są przeznaczone na wyposażenie ośrodka wychowawczego dla dzieci autystycznych i głuchych lub słabo słyszących w Otwocku.
Z uwagi na przedłużanie się rygorów sanitarnych, akcja Czytam wasze wiersze rozciągnęła się na rok bieżący i objęła w znacznej mierze polskich poetów ze światowej diaspory. Powstała więc materia do publikacji drugiej antologii, w której znalazły się wiersze Polaków ze wszystkich kontynentów. Szczególne miejsce w książce zajęła bardzo aktywna polska społeczność literacka z Litwy, której aż dziewięcioro przedstawicieli znalazło się w antologii, a wśród partnerów wydania jest Stowarzyszenie Literatów Polskich na Litwie. W przygotowaniu książki i jej promocji Robert Tondera skorzystał z pomocy swego macierzystego teatru Rampa, gminy Jabłonna, Związku Literatów Polskich oraz kilku lokalnych stowarzyszeń społecznych.
Pierwsza prezentacja antologii Od wschodu do zachodu odbyła się 2 sierpnia w pałacu PAN w Jabłonnie. Wybrane utwory poetów krajowych i zagranicznych przedstawił inicjator całego przedsięwzięcia Robert Tondera, wraz z kolegą z teatru Rampa Cezarym Domagałą, pełniącym w nim funkcję dyrektora artystycznego. Efektowną uroczystość zorganizowaną w pięknym, zabytkowym wnętrzu, uświetniła oprawa muzyczna przygotowana przez przedstawicieli piosenki autorskiej, Dorotę Osińską i Pawła Stankiewicza, którzy wykonali utwory ze swej nowej płyty.
Antologia Od wschodu do zachodu jest o tyle reprezentatywna dla obecnych kierunków rozwoju polskiej poezji w świecie, że zrzesza autorów płci obojga, należących do wszystkich pokoleń twórczych i różnych środowisk społecznych. Są w niej obecni autorzy zajmujący się literaturą niemal zawodowo i tacy, których twórczość pojawia się w obiegu wydawniczym okazjonalnie. Lektura utworów, przedstawionych bardzo przejrzyście – jeden utwór jednego autora na jednej stronicy – daje więc wyobrażenie o tym, jaką poezję tworzą dzisiaj Polacy rozproszeni po świecie. Różnorodność tematyki i poetyki jest ogromna i to z pewnością stanowi główną atrakcję książki. Winszuję Robertowi Tonderze bardzo wartościowej inicjatywy promocyjnej, a Czytelnikom życzę przyjemnego obcowania z wierszami Polaków rozproszonych od wschodu do zachodu i od północy do południa.
Paweł Krupka
Od wschodu do zachodu, Świat Książki, Warszawa 2021, s. 160, ISBN: 978-83-813-9994-4.
www.czytamwaszewiersze.wixsite.com
