Krzysztof Lubczyński
Poczęcie, narodziny i życie „Popiołu i diamentu”
Świetny historyk kina z Uniwersytetu Gdańskiego, Krzysztof Kornacki (autor interesującej książki o obrazie katolicyzmu w polskim kinie) napisał o filmie Wajdy prawdziwe opus magnum, jego ponad czterystustronicową monografię. Już sam zamysł, wymagający benedyktyńskiej pracy, szperania w niezliczonych źródłach, godny jest szacunku. Takie publikacje co prawda już powstawały. Np. Grzegorz Królikiewicz napisał kilka monografii filmów, m.in. „Generała” Bustera Keatona, „Rozmowy” Francisa Forda Coppoli czy „Oto jest głowa zdrajcy” Freda Zinnemanna. Jednak Królikiewicz skoncentrował się na samej fakturze dzieł, na ich stronie formalno-artystycznej. Kornacki ujął temat panoramicznie, całościowo. Ukazał, krok po kroku historię pomysłu, poczęcia, narodzin i życia „Popiołu i diamentu”, od pierwszych literackich prac przygotowawczych, poprzez okres zdjęć i montażu aż po reakcje polityczne i krytyczne na film. Przy czym autor nie żałuje czytelnikowi nawet takich szczegółów – nie mających znaczenia z punktu widzenia efektu jakim jest film, który ostatecznie powstał – jak np. niezrealizowane plany obsadowe. Takie detale dają tylko autorzy piszący con amore. Wszystko to na bogatym tle politycznym, społecznym, psychologicznym tamtych czasów i z dodatkiem bogatej ikonografii, co zbliża publikację do formy albumowej. Dla wszystkich miłośników kina artystycznego – wyśmienita lektura.
Krzysztof Kornacki – „Popiół i diament Andrzeja Wajdy”, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2011