Mikołaj Kopernik
W dniach 21-22 maja br. odbyła się w Olsztyńskim Planetarium konferencja naukowa Mikołaj Kopernik 1473-1543-2013 jaką zorganizowali: Ośrodek Badań Naukowych i Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego oraz Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne pod patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Prezydenta Olsztyna.
Ta solennie przygotowana konferencja, której inicjatorami są Stanisław Achremczyk – szef Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego oraz Jacek Szubiakowski – szef Planetarium, odbyła się z racji olsztyńskiego Roku Mikołaja Kopernika, czyli: 540. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, 470. rocznicę śmierci Mikołaja Kopernika oraz 470. rocznicę pierwszego wydania pracy „De revolutionibus orbium coelestium” w Norymberdze i przywiodła nań najbardziej znanych kopernikologów polskiego świata naukowego, mających na uwadze życie i dokonania polskiego astronoma na przestrzeni wieków. Stąd przez dwa dni wygłoszono skróty swych naukowych prelekcji – jako że powstanie książkowa praca zbiorowa z tej konferencji – następujących znawców problematyki w kolejności występowania:
prof. dr hab. Stanisław Achremczyk (Olsztyn): Mikołaj Kopernik i Warmia jego czasów; ks. bp dr Jacek Jezierski (Olsztyn): Trudności w kościelnej akceptacji myśli Kopernika; dr hab. Michał Kokowski (PAN, Warszawa): Odkrycie grobu Mikołaja Kopernika; dr Jerzy Sikorski (Olsztyn): Mikołaj Kopernik jako obywatel państwa polskiego; prof. dr hab. Teresa Borawska (Toruń): Prawnicy w otoczeniu Mikołaja Kopernika; dr Anna Skolimowska (Warszawa): Mikołaj Kopernik i Jan Dantyszek – nowe źródła, nowe interpretacje; dr hab. Janusz Hochleitner (Olsztyn): Mikołaj Kopernik a polscy osadnicy w komornictwie olsztyńskim; dr Danuta Bogdan (Olsztyn): Warmińska ordynacja krajowa „Landesordnug” z 1526 roku i kwestia udziału w jej redakcji Mikołaja Kopernika; prof. dr hab. Jan Piskurewicz (PAN Warszawa): Ośrodek Kopernikański w Rzymie i jego twórcy w II połowie XIX wieku; dr hab. Krzysztof Grążawski (Olsztyn): Życie codzienne w czasach Mikołaja Kopernika; mgr Andrzej Rzempołuch (Olsztyn): Kopernik – jaki był? O najstarszych wizerunkach Kopernika w malarstwie i grafice; dr Izabela Bogdan (Poznań): Hymn poetycki „The last words of Copernicus” z 1755 roku autorstwa Philipa Doddridga i jego muzyczne interpretacje; dr Jacek Szubiakowski (Olsztyn): Tablica astronomiczna na zamku olsztyńskim. Próba opisu matematycznego; prof. dr hab. Janusz Małłek (Toruń): Nowa książka Jeremiego Wasiutyńskiego o Koperniku; dr Jerzy Kiełbik (Olsztyn): Wodociągi fromborskie przypisywane Kopernikowi; dr Izabela Lewandowski (Olsztyn): Mikołaj Kopernik w polskich podręcznikach historii XX i XXI wieku. Analiza porównawcza; dr Maria Bieniek (Olsztyn): Mikołaj Kopernik w świadomości uczniów szkół olsztyńskich – wyniki badań sondażowych; prof. dr hab. Janusz Jasiński (Olsztyn): Tradycja kopernikańska w Olsztynie w XIX w.; mgr Elżbieta Topolnicka-Niemcewicz (Frombork): Kopernik w polskiej rzeźbie współczesnej; prof. dr hab. Wojciech Polak (Toruń): Obchody 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika w 1973 roku w Toruniu; dr hab. Ryszard Tomkiewicz (Olsztyn): Obchody 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w Olsztynie w 1973 roku.
A w międzyczasie odbywały się dyskusje oraz zaprezentowano książkę ks. prof. Alojzego Szorca: Mikołaj Kopernik kanonik warmiński, zaś konferencji w Planetarium towarzyszył zestaw Medalionów Mikołaja Kopernika na przestrzeni wieków, jakie zostały wykonane z okazji rocznic tego genialnego astronoma.
Mikołaj Kopernik (urodzony 19 lutego 1473 roku), na terenie Warmii żył z przerwami na studia lekarskie od 1501: najpierw w Lidzbarku Warmińskim towarzysząc wujowi biskupowi Łukaszowi Watzenrodemu; dwukrotnie w Olsztynie i przede wszystkim we Fromborku nad Zalewem Wiślanym, jako kanonik do swej śmierci 24 maja 1543 roku. Stąd pozwolę sobie zacytować jeden z sonetów napisanych czterdzieści lat temu na 500-rocznicę Jego urodzin, jako wkład w obchody tegorocznego Roku Mikołaja Kopernika w Olsztynie, z tomu Elegie i poematy (2012):
Glosa do dzieła De revolutionibus
V.
Gwiazdozbiór Boga ponad Planetami –
Wieczny i stały; gasną konstelacje
Stygnących dłoni – kur obwieszcza jutrznię
I ziemia węszy ostatnią posługę;
Przez szpary wieku wsącza się samotność –
Cichnące tętno; wiatr drogi wymiata
I przeznaczenie, które mija pobok
Liści wawrzynu i grudki pamięci.
Na mojej dłoni coraz więcej soli –
Ptak się szamoce w stygnącej czerwieni,
Co mnie zalewa bursztynową lawą;
Odsłońcie okno –
niech ten miecz rubinu
Dotknie mej piersi, nim Bóg skinie ręką,
A z gwiazdozbioru runie gwiazda w Zalew.
Wawrzyn 2012
22 maja br. w Starym Ratuszu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie Kapituła ogłosiła laureata za 2012 rok Literackiej Nagrody Warmii i Mazur „Wawrzyn 2012”, jakim został Zbigniew Waszkielewicz za powieść „Wujek Ziuniek: na długie zimowe wieczory” – debiutanta, mieszkającego we wsi Radzie, gmina Wydminy, który również otrzymał Wawrzyn – Nagrodę Czytelników.
Ponadto do Wawrzynu nominowano książki opublikowane w 2012 roku następujących autorów: Kazimierza Brakonieckiego „Chiazma” (poezje); oraz powieści: Włodzimierza Kowalewskiego „Ludzie moralni”; Kazimierza Orłosia „Dom pod Lutnią” i Mariusza Sieniewicza „Spowiedź śpiącej królewny”.
Moje gratulacje! Myślę, że warto będzie ją przeczytać i coś napisać o tej powieści, opublikowanej przez Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne w Gdyni.
Józef Jacek Rojek
