W piątek, 18 października 2024 r., byłem na spektaklu w Teatralnym Instytucie Młodych przy Teatrze Ludowym. Tam, na Sali Kolorowej, odbyła się premiera spektaklu Antoine’a de Saint-Exupéry’ego „Mały Książę”. Reżyserka spektaklu – Eva Rysová – dobrze znana jest widzom krakowskich teatrów. Choć ukończyła Wydział Reżyserii Dramatu Akademii Teatralnej w Brnie, to po rocznym stażu – rok akademicki 2007/2008 – na Wydziale Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie, związała się z polskim teatrem. Jej debiut w 2010 roku związany jest z Narodowym Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej, gdzie wyreżyserowała spektakl Dwanaście stacji według poematu Tomasza Różyckiego. Pamiętamy ją także z przedstawienia „Wieloryb The Globe” zrealizowanym wspólnie z dramatopisarzem i dramaturgiem Mateuszem Pakułą na scenie krakowskiego Teatru Łaźnia Nowa.
Jej najnowszy spektakl adresowany jest przede wszystkim do młodzieży, wszak „Mały Książę” szczęśliwie nadal jest lekturą obowiązkową w 6. klasie szkoły podstawowej. Śmiało można chyba powiedzieć, że zalicza się do tych dzieł, do których wciąż chętnie sięgamy i to niezależnie od wieku. Wracamy do tej dziwnej przecież, bo baśniowej i nierealnej, opowieści, bo daje nam swoiste ukojenie, zachęca do myślenia i pomaga wyjść czasem z zapętlenia życiowego. Przecież przez całe życie, tak jak Mały Książę, poszukujemy przyjaźni i miłości. Ten dziwny przybysz z Kosmosu, uśmiechając się tajemniczo, pokazuje nam, że z każdej sytuacji można wybrnąć. Gdy skończyła się woda – akcja toczy się w Afryce na pustyni – nagle zaczyna padać deszcz, ratujący życie pilotowi. Ten mały chłopiec, starając się zrozumieć nasz świat, udowadnia nam, jak ważne są przyjaźń, miłość.
Jednak patrząc na scenę, nie wiem gdzie toczy się akcja. Niezwykle interesująca scenografia nie przypomina pustyni, choć scena pokryta jest piaskiem. Nie ma rozświeconego, palącego słońca – jak to na pustyni, a tajemnicza poświata – kojarzona może być z obcymi planetami. A przecież pilot, stwierdziwszy usterkę techniczną samolotu, wylądował na pustyni, by samemu naprawić silnik i kontynuować dalej podróż… Dlaczego zatem ma rozłożoną czaszę spadochronu? Lądując samolotem nie mógł przecież skakać ze spadochronem… Ot – taka niekonsekwencja? Mały Książę doskonale prezentowany jest przez trzy aktorki – Marię Chojnacką, Małgorzatę Kochan i Iwonę Sitkowską. Kostiumy i charakteryzacja upodabniają je do siebie, choć można zauważyć, iż kolejne kwestie, coraz poważniejsze, prezentowane są przez coraz bardziej dojrzalsze upostaciowienie Małego Księcia. Pierwsze sceny, gdy chłopczykowaty Mały Książę domaga się, by Pilot narysował mu baranka wywołują nawet śmiech na widowni… Dalej jest już poważniej, refleksyjniej… Trochę mało przekonująca jest Róża, a przecież ona powinna wybijać się na plan pierwszy! Natomiast Lis, w rolę którego wciela się Piotr Pilitowski niesamowicie ożywia – trochę już senną – atmosferę. Rzeczywiście, w spektakl wkrada się somnabuliczna nastrój. Brak tempa, długie pauzy wypełnione wyczekiwaniem na dialog, rachityczna muzyka, „księżycowe światło” na scenie, to z jednej strony ciekawy koloryt, który mnie – jako już dorosłemu widzowi przyjmującemu z zainteresowaniem wszelkie reżyserskie zabiegi – nie przeszkadza. Jak zareaguje widz kilkunastoletni, którego na prawie dwie godziny spektakl odłączy od „tlenu”, czyli komórki czy tableta? Ten siedzący nieopodal z rodzicami chłopiec tylko ziewał…
Nie ukrywam, że „Mały Książę” zachęcił mnie, by po powrocie do domu sięgnąć do książki Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, która jest niesłychanie żywa i pobudzająca, oddziałująca na emocje… I chyba sny, bo po spektaklu i lekturze książki po raz pierwszy od miesięcy nawiedziły mnie kolorowe sny… Jakie? Tego Wam nie zdradzę!
Janusz M. Paluch
Teatr Ludowy w Krakowie, Scena Kolorowa Teatralnego Instytutu Młodych: Antoine de Saint-Exupéry „Mały Książę” w przekładzie Henryka Woźniakowskiego, reżyseria – Eva Rysová, scenografia i kostiumy – Justyna Elminowska, muzyka – Marcin Oleś, reżyseria światła- Karolina Gębska. Wystąpili: Maria Chojnacka, Małgorzata Kochan, Iwona Sitkowska (Mały Książę), Rokasan Lewak (Róża), Ryszard Starosta (Pilot), Piotr Pilitowski (Lis i Wąż). Premiera 18 października 2024 r.
