Zasłużony i wszechstronny pisarz z Murcii Manuel Muñoz Hidalgo jest w Polsce znany głównie z literackiego świadectwa martyrologii Polaków i polskich Żydów w książce Ulica Próżna, prezentowanej na polskich festiwalach literackich przed piętnastu laty. Hiszpański literat zgromadził przez ponad pół wieku intensywnej twórczości nader wszechstronny dorobek. Dominuje w nim jednak zdecydowanie dramatopisarstwo historyczne. Bohaterami jego licznych sztuk są zwykle wybitne postacie z historii Hiszpanii, monarchowie, artyści i myślicieli. Nieraz jednak Muñoz sięgał do intrygujących go biografii twórców obcych, jak August Strindberg i Nikoła Wapcarow.
Niedawno ukazała się drukiem kolejna sztuka hiszpańskiego twórcy, prace nad którą zakończył równo przed rokiem. Jeszcze przed premierą Abadóna, Anioła Śmierci, oficyna Ediciones Irreverentes w ramach popularnej serii wydawniczej, poświęconej współczesnemu teatrowi hiszpańskiemu opublikowała sztukę przed miesiącem w atrakcyjnej szacie graficznej z pięknymi ilustracjami Fulgencia Saury Miry. Abadón to hołd złożony przez autora średniowiecznej tradycji dramatu religijnego, rozwijającej się na Półwyspie Iberyjskim, zwanej Autos Sacramentales. Były to sztuki przybliżające widzom prawdy wiary i wartości etyki chrześcijańskiej, w których obok postaci ludzkich występowały istoty nadprzyrodzone, anioły, duchy i upiory.
Z tej tradycji czerpali pełnymi garściami autorzy wielkiego teatru hiszpańskiego Złotych Wieków, Lope de Vega, Calderón, Tirso de Molina, a także późniejsi dramatopisarze. Muñoz Hidalgo, znany ze swego głębokiego przywiązania do narodowych tradycji literackich, postanowił napisać sztukę współczesną, nawiązującą do owych anonimowych zwykle Autos Sacramentales w tematyce i poetyce. Bohaterowie sztuki to młode małżeństwo prostych rolników, przeżywających typowe rozterki ludzi głęboko wierzących lecz pochłoniętych ciężką, codzienną pracą, a także toczący polemikę filozoficzną i teologiczną natchniony wiarą zakonnik i sceptyczny intelektualista. Obok realnego wymiaru ziemskiego na scenie pojawiają się postacie z zaświatów, tytułowy Abadón, Anioł Śmierci reprezentujący sprawiedliwą rękę Boga, czterej jeźdźcy Apokalipsy i Antychryst.
Fot. Pablo Bonné
Materia literacka, współczesna lecz solidnie osadzona w średniowiecznym schemacie, dominuje w sztuce nad elementami konceptualnymi, utrzymując dzieło w dawnej konwencji i nadając mu solidny charakter dzięki doskonałemu warsztatowi literackiemu autora, na który zwrócił uwagę w przedmowie do książkowego wydania równie znakomity kolega-dramaturg Juan García Larrondo. Muñoz Hidalgo to mistrz słowa pisanego i na tym mistrzostwie buduje efekty sceniczne. Chociaż w sztuce nie brakuje elementów fantastycznych, stanowiących dla reżysera, scenografa i kostiumologa bogate pole do popisu, głównym walorem Abadóna, zapewniającym mu dobrą oglądalność i silny efekt dramatyczny jest doskonale zbudowany tekst i świetne dialogi.
Gratulując sędziwemu autorowi wytrwałości i energii twórczej życzę jego nowej sztuce wielu udanych przedstawień i wyrażam nadzieję, że kiedyś polskie teatry zechcą zaczerpnąć z jego bogatej twórczości, by przybliżyć polskim widzom dzieje i kulturę bliskiej nam duchowo Hiszpanii w postaci atrakcyjnej i sugestywnej.
Manuel Muñoz Hidalgo, Abadón, el Ángel de la Muerte, Ediciones Irreverentes, Madryt 2024, ISBN 978-84-17481-79-7, s. 78.
