Omawiana książka: Olga Tokarczuk, “Czuły narrator”
Zajawka: Książkę kupiłem w księgarni Empik na Rynku Głównym w Krakowie, pamiętam, że bardzo mnie wciągnęła.
Słowa kluczowe: Ryszard Nycz o wprowadzeniu rewolucyjnej kategorii czułości do literatury. Rewolucyjne idee, książka świetnie napisana. Rewolucja u Tokarczuk przejawia się w jej lewicowości. Rozróżnienie na rewolucję oraz wrażliwość rewolucyjną. Wrażliwość rewolucyjna u Olgi Tokarczuk, która nie jest rewolucją. Pojawia się u Tokarczuk perspektywa indywidualna, idiosynkratyczna, na bakier z chrześcijaństwem. Pojawia się to, co autorka nazywa ekscentrycznością oraz dziwnością. Tokarczuk jako komentatorka swoich dzieł oraz dzieł innych pisarzy. Perspektywa, którą kreśli Tokarczuk, można nazwać perspektywą sytuacji. Tokarczuk kupiła sobie kilka papierosów po ukończeniu powieści pt. “Prowadź swój pług przez kości umarłych” i gorzko zapłakała. Porusza się autorka z wielką swobodą po różnych obszarach oraz tekstach kultury – m.in bracia Quay, sprawa daimoniona, sprawa Hermesa; Perspektywa sytuacyjności jest określona przez jej rdzenność – Tokarczuk całe życie dążyła do tego, by zostać pisarką i udało jej się to – Nagroda Nobla jest tego najwyższym i najważniejszym świadectwem. Cecha narracji książki Tokarczuk – nieoczywista oczywistość. Pisarka jednocześnie elitarna, co egalitarna. Świadoma manipulacja odbiorcą. Ekscentryk – pisarz, musi przede wszystkim dużo czytać, bycie czytelnikiem to esencja bycia pisarzem. Manipulacja artystyczna, która służy wzruszeniu oraz pobudzeniu czytelnika do refleksji. Między 9 a 16 rokiem życia wykształca się prawdziwy czytelnik, każdy bowiem może być krytykiem literackim albo naukowcem zajmującym się literaturą, ale nie musi być prawdziwym czytelnikiem. Wartości rewolucyjne, które nie są rewolucją. Koncepcja panoptykonu, jako sposobu na określenie współczesnej rzeczywistości. Panoptykalna perspektywa różnicuje, dzieli oraz prowadzi do różnych konfliktów. Duchowość pogańska, heretycka, świat zamieszkują różne duchy, które go ożywiają i czynią żywym organizmem. Pisarz w odróżnieniu od krytyka czy literaturoznawcy, jest z natury egalitarny, chce ogarnąć całość świata i ludzkich stosunków.
