Tłumaczenie z języka ukraińskiego Tadej Karabowicz
Przebudzenie gałązek
* * *
niemym jesiennym głosem
zacicha światło smutku
powiedz miłymi ustami
kto jak kochał i żył
pamięć pokona smutek
nie zapomni nie zrozumie
jak inną można kochać
powiedz mi teraz
cichym jesiennym głosem
całujesz ustami
dziką jesienną jabłoń
na stepie
gdzie byliśmy sami…
wrzesień 2021
* * *
ta jesień mi się przyśniła
ale wiem że jest prawdziwa
śni mi się wiosna o świcie
i widzę przez jesienne drzewa
twój samotny cień
jesień samotna śni się
jak twój cień
w prześwicie jesiennych
drzew
wrzesień 2021
* * *
nachylam się do młodej jabłoni
jak do nikogo na świecie
nie nachylałem się
będę słuchał
o czym ona mówi
topolom
które zamarły w polu
i patrzą na jabłoń
i na mnie
wrzesień 2021
* * *
zerwij mi liść wierzbowy
ta jesień pachnie ogniem i zgnilizną
tylko wieczorna cisza kiełkuje
tylko cisza wieczorna pachnie rozkładem
zerwij mi tej lipy kwiat
który wczoraj razem zerwaliśmy
a ja przypomnę piosenkę na wsi
którą lubiłem ale zapomniałem
zerwij kalinę zimą na Boże Narodzenie
niechaj odtaje się w domu
i ja przypomnę wieczorną ciszę
co jeszcze pachnie jesiennym rozkładem
* * *
porozmawiaj ze mną bo znowu
jesień zażąda naszego pożegnania
bo znowu te nagie drzewa
zechcą zobaczyć mgłę
na swoich gałęziach
ponownie
jak kiedyś
jesień zapłacze porannym
mglistym deszczem
wiem że mnie słyszysz
wiem że wypłakujesz za mną
ja czuję twoją obecność
nawet w tym jesiennym kwiatku
który ukrył się blisko czyjegoś
ogrodzenia
wiem że ty czekasz
ja wiem że to koniec
ale rozumiem ten jesienny
kwiat
który czeka na biały szron
w pobliżu czyjegoś parkanu
lipiec 2021
Charków
* * *
dawno nie słyszałem twojego głosu
dawno nie widziałem twoich oczu
gdzie jest twój uśmiech
gdzie wiosna która śni się młodym wierzbom obok naszej drogi
wiem, że na tym świecie wszystko przemija
wszystko zamienia się
w pamięć
ale nadal nie ma nic lepszego niż
ludzka pamięć
w której
wracam do ciebie…
20 czerwca 2021
* * *
dziewczynka z różą
tak podobna do ciebie
ona ma twoje oczy
ona ma twoje serce
dziewczynko z różą
dobrze
że nic nie wiesz
dobrze
że róża nic tobie
nie powie
dziewczynka z różą
na skrzyżowaniu
patrzy na obcego
człowieka
jak na swojego
* * *
kiedy wracasz do swojej rodzinnej krynicy
krynicy dzieciństwa
pragniesz napić się wody aby
wystarczyło siły na wszystkie lata
chce się upaść na kolana
przed niebem
jak przed matką
słyszę krynicę
widzę łzy słowika
nasz język
Stanisław Nowycki – ukraiński poeta młodego pokolenia. Urodził się 27 grudnia 2000 r. we wsi Pawliwka pod Odessą. Od 2010 roku mieszkał w mieście Kropywnycki. Od 2018 roku mieszka we wsi Wysokie Bajraki koło Kropywnyckiego. Obecnie studiuje w Narodowej Akademii Gwardii Narodowej Ukrainy w Charkowie.
Autor tomików wierszy „Aktualizacja”, „Akatyst konia”, „Południe”. “Woskresinnia wit”. Oddzielne wybory wierszy poety drukowały się w czasopismach literackich „Dzwin”, „Weża”, „Step”, „Hrim”, „Literaturny Czernihiw”, „Bukowynskyj żurnł”, „Zołota pektoral”, „Dnipro”. Także autor licznych artykułów literacko-krytycznych i wyborów wierszy w gazetach literackich „Literaturna Ukraina”, „Ukraińska Literaturna Hazeta Gazeta”, „Narodne Słowo” . Publikował się w antologiach i zbiorkach poetyckich. Polskie tłumaczenia pochodzą z tomiku “Woskresinnia wit” (Kropywnycki 2021).
*
Utwory Stanisława Nowyckiego we współczesnej literaturze ukraińskiej są pełne twórczej inspiracji i oryginalności. Wyjaśniając istotę języka poetyckiego autora, należy zwrócić uwagę na świeżość i wzniosłość jego poezji. Twórcze porywy i fascynacje światem należy postrzegać jako szczerą odpowiedź na pytanie o miejsce poety w ukraińskiej poezji współczesnej. Dzieło młodego autora opiera się przecież na natchnieniu i darze duszy bycia poetą.
Treść utworów Stanisława Nowyckiego jest mistyczna i realna. Wiersze poety skąpane są w jego utalentowanej młodzieńczej chwale i przypominają wiosenne promienie słońca, dlatego są szeptem i krzykiem o prawdzie i o swoim czasie. Utwory nie podlegają żadnej zależności ani wpływom. Poezja autora jest prawdziwa, uskrzydlona i owładnięta natchnieniem. Poeta próbuje otworzyć drzwi do nowych światów, co jest zrozumiałe, bowiem autor szuka własnej drogi i odnajduje ją w natchnieniu poetyckim. Szuka własnego poetyckiego namiotu, jak to miało miejsce na Górze Tabor, gdzie akt przemiany zmienił istotę naszej rzeczywistości. Staliśmy się bardziej pewni siebie i poczuliśmy, że mistycyzm Przemienienia Pańskiego może głęboko przeistoczyć nasze myślenie i wnętrze naszej duszy. Możemy w słowie, jak w lustrze ujrzeć jego prawdziwość.
Dwie prawdy poetyckich obrazów, niebo i słońce, stają się przewodnikiem dla duszy i twórczym autoportretem. Na zapisanej kartce wiersza, stają się one synonimami poetyckiego świata. Liryczny bohater wierszy Stanisława Nowyckiego niesie inspirację twórczą na skrzydłach. Poprzez sakralizację życia – stara się nadać nowe kontury własnej egzystencji. Przecież nad porami roku, nad przemijaniem i nad wypalonym słońcem ukraińskim stepem unosi się wzniosły lot ideału i prawdy poezji. Dlatego struktura istnienia w twórczości Stanisława Nowickiego ma charakter mityczny.
Mityczny charakter poezji Stanisława Nowyckiego wpleciony jest w kompozycję morfemiczną języka poetyckiego. Inspiracja duszy urzeczywistnia dyskurs literacki i staje się odpowiedzią na pytania o rzeczywistość ukrytą. Ale język poezji jest językiem serca, więc czytając utwory poety, uczymy się rozumieć jego poetyckie emocje i zmysłowe westchnienia. Bo tak proponuje rozumieć swój poetycki język sam autor. Bo co, jeśli nie słowo poetyckie, jest w stanie skorygować rzeczywistość i zrozumieć skrzydlatość poezji z jej lirycznymi konstrukcjami. Można je nazwać istotą odrębnego języka, opisującego światy realne, intymne i osobiste, ale także niepowtarzalne i niezmienne w metafizyce, nieuchwytne obecnością duchową. Niech więc wszystko dzieje się w wyobraźni i poza nią w twórczej egzystencji. Dopiero wtedy wszystko staje się możliwe, dostępne i łatwe do interpretacji. Wtedy światy istnieją dokładnie jak w poezji autora, właściwie obok siebie, nawet wtedy, gdy poetycka wyobraźnia z całą złożonością wznosi się na twórcze wyżyny.
Można śmiało powiedzieć, że poeta Stanisław Nowycki w swojej uduchowionej twórczości odważnie dotyka głębszych środków wyrazu. Wykorzystując własne doświadczenia, wciela w tkankę wierszy nową semantykę. Utwory poety nie są łatwe do odczytania, zarówno pod względem kompozycji, jak i treści. Oczywiście po to autor zanurza się w swojej mitycznej przestrzeni, aby przekazać nam osobiste rozumienie poezji.
Tadej Karabowicz
