Piękny i cenny prezent na dziesięciolecie swej działalności sprawiło sobie, a przede wszystkim czytelnikom polskim i litewskim, Krajowe Stowarzyszenie Literatów Polskich na Litwie. Polska Pogoń Poetycka to pierwsze dwujęzyczne, polsko-litewskie wydanie zbiorowe polskiej literatury Litwy, prezentujące twórczość wszystkich pokoleń czynnych w XXI wieku. Zarówno w okresie międzywojennym, jak na przełomie XX i XX wieku ukazało się na Litwie kilka wydań zbiorowych polskiej literatury powstającej na Litwie, lecz żadne z nich nie obejmowało wszystkich czynnych w danym momencie pokoleń twórczych. Były to niewielkie antologie środowiskowe lub tematyczne. Tu zaś mamy do czynienia z prawdziwym przeglądem twórczości litewskich Polaków reprezentujących rozmaite zawody i środowiska społeczne. Są wśród nich nie tylko mieszkańcy Litwy, lecz i poeci emigracji, która jest od wielu lat plagą tego kraju i dotyka również pochodzących zeń naszych rodaków.
Wśród imponującej liczby 37 autorów, wśród których zespół redakcyjny, złożony z działaczy Stowarzyszenia i wileńskich polonistów, zachował prawie idealny parytet płci, najstarszy ukończył 91 lat, najmłodszy zaś, tegoroczny maturzysta, zaledwie 19. W antologii znalazły się wiersze Doroty Bartoszewicz, Marka Domańskiego, Mirosławy Bartoszewicz, Daniela Dowejki, Jadwigi Bębnowskiej, Daniela Krajczyńskiego, Ireny Duchowskiej, Aleksandra Lewickiego, Alicji Dzisiewicz, Romualda Ławrynowicza, Marii Jakubowskiej, Zbigniewa Maciejewskiego, Anny Jaremczuk, Henryka Mażula, Tamary Justyckiej, Bartosza Połońskiego, Leokadii Komaiszko, Jana Rożanowskiego, Władysławy Kursevičienė, Aleksandra Sokołowskiego, Aliny Lassoty, Henryka Szylkina, Agnieszki Masalytė, Aleksandra Śnieżki, Danuty Mołoczko, Tomasa Tamošiūnasa, Dominiki Olickiej, Wiktora Tamosziunasa-Tomaszuna, Apolonii Skakowskiej, Edmonta Wołochowicza, Matyldy Stempkowskiej, Michała Wołosewicza, Krystyny Uženaitė, Sławomira Worotyńskiego, Mirosławy Wojszwiłło, Wiaczesława Zienkiewicza i Faustyny Zawalskiej. Każdy z wymienionych autorów otrzymał 8 stronic książki dla swych utworów.
Kolejnym ważnym i cennym novum jest dwujęzyczna, polsko-litewska edycja antologii. Do niedawna polska literatura na Litwie rozwijała się w izolacji od litewskiego życia literackiego. Polacy z Litwy nie przekładali swych utworów na litewski, publikowali swe utwory niemal wyłącznie w polskojęzycznej prasie, a wydania książkowe powierzali oficynom w Polsce. Dopiero ostatnie lata przyniosły przełom w postawie polskiego środowiska literackiego Litwy. Młode pokolenie pisarzy otworzyło się na litewskich kolegów, zaczęło przekładać ich utwory i publikować je w Polsce oraz uczestniczyć wraz z nimi we wspólnych prezentacjach kulturalnych. Ośmieleni tymi działaniami niektórzy starsi koledzy zaczęli odkrywać polskie przekłady litewskich utworów, dotąd wstydliwie trzymane w szufladach. Stąd zrodziła się idea wydania na dziesięciolecie Stowarzyszenia antologii zawierającej przekłady utworów na język litewski i uświadomienia miejscowej inteligencji, że na Litwie powstaje od pokoleń literatura w języku polskim, o której istnieniu większość Litwinów nie miała pojęcia.
Dzięki wsparciu Ambasady RP w Wilnie i partnerstwu związku malarzy polskich Litwy Elipsa, książka zawiera też bogaty zbiór prac polskich malarzy z Litwy i w ten sposób stanowi wszechstronny przegląd polskiej sztuki powstającej na Litwie. Ponad 40 barwnych reprodukcji obrazów zdobi wydanie pięknie opracowane pod względem edytorskim i z widowiskową szatą graficzną, której autorką jest prezeska Elipsy Danuta Lipska.
Polska Pogoń Poetycka jest pierwszym wydaniem książkowym Krajowego Stowarzyszenia Literatów Polskich, które na swoje dziesiąte urodziny debiutuje w roli wydawcy. I to debiutuje w sposób imponujący, startując od razu z wysokiego C. Życzę tej niewielkiej, kilkuosobowej grupie entuzjastów, działającej w trudnych warunkach społecznych i finansowych, żeby z tego poziomu nie zeszła i żeby przyszłoroczne publikacje książkowe były równie oryginalne i atrakcyjne. Ta dzielna drużyna stanowi bowiem sztafetę pokoleń wileńskich Polaków. Działają w niej generacje dziadków, rodziców i dzieci i zapewne dzięki temu w tak nielicznym gronie potrafili niemało osiągnąć w tak niszowej i mało nośnej społecznie dziedzinie, jak literatura piękna. Pomimo, że to litewska edycja, egzemplarze Polskiej Pogoni Poetyckiej dotarły do głównych polskich bibliotek, więc czytelnicy większych miast Polski mogą wziąć ją do ręki, obejrzeć i przeczytać. Naprawdę, warto.
Paweł Krupka
Polska Pogoń Poetycka, antologia polskiej poezji Litwy, Krajowe Stowarzyszenie Literatów Polskich, Wilno 2019, s. 324, ISBN: 978-609-96126-0-7.
Piękny i cenny prezent na dziesięciolecie swej działalności sprawiło sobie, a przede wszystkim czytelnikom polskim i litewskim, Krajowe Stowarzyszenie Literatów Polskich na Litwie. Polska Pogoń Poetycka to pierwsze dwujęzyczne, polsko-litewskie wydanie zbiorowe polskiej literatury Litwy, prezentujące twórczość wszystkich pokoleń czynnych w XXI wieku.
Ps. Gratuluję wspaniałej książki oraz życzę wszystkiego najlepszego, jest to na pewno piękna inicjatywa, brakuje mi tylko tutaj nazwiska i wierszy mojego kolegi Romualda Mieczkowskiego. Być może jest, ale drogi Pawle, gdzieś się po drodze zagubił. Serdecznie pozdrawiam wszystkim autorów tej antologii.
Drogi Adamie!
Nie mylisz się, istotnie w antologii brakuje nazwiska i wierszy Romualda Mieczkowskiego i jeszcze paru innych koleżanek i kolegów zasłużonych dla rozwoju polskiej literatury na Litwie. Niestety, nie przyjęli zaproszenia redakcji do udziału i bardzo nam ich tu brakuje. Z tego powodu przykro redaktorom książki i nam – czytelnikom i sympatykom polskiej literatury Litwy.