Książka Danuty Błaszak i Anny Marii Mickiewicz pt. „Kosmos :literatów” jest pozycją oryginalną na naszym rynku wydawniczym, niezwykłą w pomyśle i w wykonaniu. We wstępie Błażej Majsterek pisze: „Antologia niestandardowa „Kosmos literatów” składa się z trzech części: Zaczynamy od krótkich wspomnień związanych z początkami Internetu i informacją historyczną o pierwszych portalach literackich. Przedstawiamy niektóre środowiska.
Druga (A-L) i trzecia (L-Z) część to prezentacje indywidualne pisarzy. Układ alfabetyczny według imin, zgodny z tradycją Contemporary Writers of Poland. Każda prezentacja jest inna, poprzez natke o pisarzu, wiersze lub kilka wierszy, fragment prozy, a czesem poprzez recenzję lub wywiad. Nie ten pisarz jest „lepszy”, który posiada dłuższą prezentację. Tu możemy zacytować GHaussa, że biżuterii nie ocenia się po tym, co większe i cięższe. Każdy autor przedstawiony jest inaczej, co powoduje, że książkę czyta się z zainteresowaniem…”
W przedmowie głos zabrała również jedna ze współautorek – Danuta Błaszak pisząc: „Książka „Kosmos literatów” jest nadbudową portalu literackiego „Miasto literatów 2000++”, redagowanego przeze mnie i mojego męża Lecha. „Miasto literatów” powstało kilka lat przed rokiem 2000 – stąd numer w nazwie, ktry oznaczać miał otwarcie na nowe tysiąclecie.”
Następnie autorka stwierdza: „Globalizacja i dynamika przemian wpłynęły na to, że w tytule książki jest kosmos, a nie miasto. Piękna okładka jest projektem Agnieszki Herman, która od dziesięciu lat projektuje okładki do naszej serii anglojęzycznej Contemporary Writes of Poland.
I teraz powinnam wyjaśnić, dlaczego Kosmos tak bardzo różni się od podstawowych założeń Miasta. Jestem poetką i systematyczne przetwarzanie danych nie jest moim głównym zainteresowaniem. Standardowe życiorysy można znaleźć w internetowych publikacjach encyklopedycznych. Kontakt z pisarzem np. przez Facebook. Opracowując książkę, zafascynowałam się wierszami, fragmentami prozy. Niektóre noty biograficzne pasowały do całości, w niektórych prezentacjach lepsze wydawały się recenzje. Powstała oryginalna, wartościowa opowieść o pisarzach, I jak wiemy – nie ta prezentacja jest lepsza, która jest dłuższa. Czasami jedne krótki wiersz budził emocje, „zatrzymywał” czytanie i już nic nie można było do tego dodać. Życiorysy niestandardowe napisane są równie twórczo jak prezentacja utworów. Niektórzy przedstawieni są tylko poprzez notę biograficzną. Przykładem jest Yvette Popławska, szalona organizatorka, robiąca milion wspaniałych rzeczy dla naszej historii i dla ludzi. Dynamika jej życia kontrastuje ze spokojną refleksją poezją.
Każdy z przedstawionych tutaj pisarzy jest osobą niezwykłą, indywidualną galaktyką pełną gwiazd i mlecznych dróg, z których mogliśmy złożyć nasz KOSMOS. Dziękuję wszystkim ut obecnym za udział w naszym projekcie.”
Książka nie pretenduje do roli leksykonu, podręcznika literackiego, podręcznika czy też wyczerpującej temat antologii. Są to raczej odautorskie „wypisy z literatury” według upodobań autorek, jednak trzeba przyznać, że książka prezentuje bardzo wiele zjawisk literackich, poetów wybitnych, bardzo znanych i tych mniej znanych. Trudno wymienić wszystkich, ale chyba warto wspomnieć: Adama Lizakowskiego, Agnieszkę Herman, Andrzeja Zaniewskiego, Bohdana Urbankowskiego i Bohdana Wrocławskiego, Ewę Marię Zelenay, Juliusza Erazma Bolka, Małgorzatę Karolinę Piekarską, Rafała T. Czachorowskiego, Stanisława Stanika, Stefana Jurkowskiego, Annę Marę Musz czy Stefana Żagla, oczywiście wymieniłem tylko nielicznych, których znam lubię i cenię, ale przecież też odkryłem dla siebie wiele postaci mi do tej pory nieznanych albo tylko ze słyszenia, a wartych lektury.
Należy zauważyć, że w książce jest też prezentowany zapomniany polski pisarz Leszek Szymański, współtwórca czasopisma „Współczesność”, od lat przebywający na emigracji w Australii. Niedawno wydał on fascynującą powieść dokumentalną pt. „Wspomnienia bez mundurka” opisującą rzeczywistość Polski tuż-powojennej. Nie jest to antologia poezji, prozy czy krytyki. Jeden autor prezentuje się jako krytyk inny jako poeta, a jeszcze inny jako pamiętnikarz. Nie sposób nie wspomnieć w kilku słowach o ważnej postaci z literackiego Internetu jaką jest Bohdan Wrocławski redaktor naczelny wielce zasłużonego portalu internetowego „Pisarze.pl” oraz znakomitego poety (ostatnio publikuje w „Twórczości”).
W sumie „Kosmos literatów” tworzy pewien obraz współczesnej literatury polskiej, poezji, prozy oraz krytyki, obecnej także w Internecie, na różnych portalach. Zapewne jest to obraz trochę subiektywny, ale myślę, że wierny i dobrze oddaje rzeczywisty stan posiadania poezji, prozy i krytyki. A przy tym świetnie się czyta, co jest sukcesem autorek wyboru.
Zdzisław Antolski
D. Błaszak, A. M. Mickiewicz, Kosmos literatów, Dreammee Little City 2018, ss.313.