(ur. 17 czerwca 1939 w Warszawie) – polski reżyser, scenarzysta filmowy oraz filozof.
Urodził się w rodzinie włoskiego pochodzenia. Studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawskim (1955–1959) i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1959–1962). W 1967 ukończył studia na Wydziale Reżyserii Szkoły Filmowej w Łodzi.
Od 1980 jest kierownikiem artystycznym zespołu, a następnie dyrektorem Studia Filmowego TOR. W latach 1971–1983 był wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a od 1987 członkiem Komitetu Kinematografii. Jest autorem kilku książek (teoria filmu, scenariusze filmowe, felietony, wspomnienia). Publikował też w miesięczniku psychologicznym Charaktery. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od 2002 Wiceprzewodniczący Rady Fundacji Centrum Twórczości Narodowej.
Jest wykładowcą Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego, Collegium Civitas w Warszawie oraz Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Osobie i twórczości Krzysztofa Zanussiego poświęcono dwa filmy dokumentalne: Struktura człowieka (1989, reż. Grażyna Banaszkiewicz) i Niepokój (2004, reż. Krzysztof Tchórzewski).
Publikacje książkowe:
- O montażu w filmie amatorskim (1968)
- Nowele filmowe (Warszawa 1976 ; zawiera: Twarzą w twarz. Zaliczenie. Szansa. Góry o zmierzchu. Rola. Za ścianą. Miłosierdzie płatne z góry. Hipoteza. Śmierć prowincjonała)
- Scenariusze filmowe (Warszawa 1978)
- Rozmowy o filmie amatorskim (Warszawa 1978)
- Kontrakt (Warszawa 1980)
- Scenariusze filmowe II (Warszawa 1985)
- Scenariusze filmowe III (Warszawa 1992)
- Opowieści weekendowe. Cykl nowel telewizyjnych (Wrocław 1997)
- Pora umierać. Wspomnienia, refleksje, anegdoty (Warszawa 1997)
- Scenariusze filmowe IV (Warszawa 1998)
- Między jarmarkiem a salonem (Warszawa 1999)
- „Wielbłąd i ucho igielne” (Zamość 2001)
- Bigos nie zginie!!!! … w rodzinnej Europie (Warszawa 2003)
Ważniejsze nagrody i wyróżnienia:
- 1971: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za twórczość artystyczną III stopnia
- 1982: Nagroda specjalna jury za film Imperatyw na MFF w Wenecji
- 1984 Złoty Lew św.Marka za film Rok spokojnego słońca na MFF w Wenecji
- Nagroda Państwowa I stopnia za osiągnięcia w dziedzinie filmu kinowego i telewizyjnego
- 1985: Nominacja do Złotego Globu za film Rok spokojnego słońca
- 1987: nagroda „Lumi`ere” przyznawana przez Włoskie Stowarzyszenie Autorów Teatralnych i Filmowych za całokształt twórczości w dziedzinie filmowej
- 1991: Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii dla producentów filmowych
- 1996: Nagroda specjalna jury na festiwalu filmowym w Tokio za film Cwał
- 1998: „Nagroda Ostatnich Lat XX Wieku” przyznawana przez Międzynarodową Grupę Lektury w San Miniato
- 2001: nagroda za całokształt twórczości w Przeglądzie „Febiofest” w Pradze
- 2002: nagroda za całokształt twórczości na 29. Festiwalu Premii Internazionali E. Flaiano w Pesarze we Włoszech
- nagroda za całokształt twórczości na 19. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Jerozolimie
- 2003: Nagroda im. Roberta Bressona przyznana przez Ministra Kultury Watykanu, wręczona podczas MFF w Wenecji
- 2004: tytuł doktora honoris causa KUL
- 2009: Nagroda „Pontifici” przyznawana przez warszawski Klub Inteligencji Katolickiej
- 2010 tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego
- Medal Per artem ad Deum (Przez sztukę do Boga), przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury, wręczony podczas targów Sacroexpo w Kielcach
- 2013: tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego .
Odznaczenia:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1999)
- Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005)
- Order Księcia Jarosława Mądrego V Stopnia (2009, Ukraina)
- Komandor Orderu Sztuki i Literatury (2012, Francja)
