Stanisław Grabowski – Kalendarium Niepodległości 1918 r. (2)

0
150

 Stanisław Grabowski

 

Kalendarium Niepodległości 1918 r. (2)

 

Powitanie Józefa Piłsudskiego na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie 12.XI.1916.

 

 

 

15 stycznia 1918

Zmarł we Lwowie i pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim Wojciech Kętrzyński (ur. 11 lipca 1838 w Lötzen) polski historyk, m.in. wieloletni dyrektor Zakładu Naukowego im. Ossolińskich we Lwowie. Urodził się jako Adalbert von Winkler. Urzędową zmianę imienia i nazwiska przeprowadził w 1861. Brał udział w Powstaniu Styczniowym 1863. Opublikował m.in. dzieło O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich. Wybitny uczony i gorący patriota, ponadto publicysta i poeta. Pisał: Wiarę, mowę ukraść mi mogliście / Ale serca z piersi nie wyrwiecie. / Serce me zostanie zawsze polskie.

 

 

17 stycznia 1918

Urodziła się Helena Marusarzówna, mistrzyni sportów narciarskich, kurier tatrzański, żołnierz ZWZ-AK. Schwytaną w marcu 1940 przez żandarmerię słowacką przekazano w ręce gestapo. Wielokrotnie torturowana. Rozstrzelana w 1941. W latach 1946–94 w Zakopanem rozgrywany był Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny. Jej imię noszą szkoły, m.in. w Warszawie.

W mieście [Warszawie – St. G.] strajk się tli w różnych dziedzinach, miejscami przymiera pod bagnetami niemieckimi, strajk pracowników miejskich nie trafia  na wystarczający opór. Drzewiecki miękki i ustępliwy [Piotr Drzewiecki 22 marca 1918 został prezydentem stolicy, wcześniej zastępca prezydenta – St. G.], żądania pracowników niemożliwe. Szerzy się anarchia pod hasłami „precz z okupantem”, a okupant zdaje się protegować rosnący bolszewizm, by w danej chwili pokazać, że jest niezbędny… Tak mówią poniektórzy. Okropne krzyki w mieście na Radę Regencyjną. Odsądzają ich od czci i wiary za podróż do Berlina, której cel rzekomy: zatrzymanie okupanta ku naszej obronie. Straszne położenie! (Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej).

 

18 stycznia 1918

Urodził się Bolesław Jaszkiewicz (zm. 18 maja 1946?) w czasie wojny m.in. zastępca komendanta Batalionów Chłopskich na ziemie wcielone do Rzeszy i Pogranicze. Aresztowany przez gestapo w 1944 roku, po pobycie w więzieniu w Żabikowie wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu, skąd nie powrócił.

Urodził się Karol Podgórski (zm. 27 lutego 1990) polski aktor teatralny (m.in. w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie) i filmowy (np. w Polskich drogach profesor UJ), grał też Ignacego Paderewskiego w sztuce Polski listopad.

Rozkaz Nikołaja Krylenki, naczelnego dowódcy wojsk bolszewickich (autora sentencji: „My nie stosujemy kary śmierci, my rozstrzeliwujemy”), by aresztować w Mińsku Litewskim członków Naczpolu (Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego) w związku z zapoczątkowaniem ostrego kursu przeciw „kontrrewolucyjnym” wojskom polskim i ich władzom naczelnym. Sześciu członków aresztowano. 13 wyjechało do Kijowa, dokąd po ucieczce z więzienia przybyli również aresztowani.

 

19 stycznia 1918

Urodził się Władysław Dobrucki (zm. 20 marca 2010), profesor zwyczajny nauk technicznych AGH. We wrześniu 1939 w szwadronie strzelców konnych walczył w grupie mjr. Korytki. W 1941 wstąpił do ZWZ. Aresztowany przez gestapo w latach 1941–1945 więzień obozów koncentracyjnych. Autor ponad 100 artykułów naukowych, ponadto książek, monografii i patentów. Członek PAN.

Urodził się Tadeusz Góra (zm. 4 stycznia 2010) polski szybownik, pilot Dywizjonu 316, w 2007 awansowany do stopnia generała brygady w stanie spoczynku. Jako pierwszy pilot szybowcowy na świecie otrzymał medal Lillenthala przyznany w 1939 przez Międzynarodowy Związek Lotniczy. Bohater filmu dokumentalnego Dziennik pilota Góry i książki biograficznej Medalowe wzloty

 

 

21 stycznia 1918

Lenin i Trocki proklamują wolność ludów, a rozpędzają własną Konstytuantę i rządzą terrorem. Wilson zza morza ciska nieziszczalne obietnice, a miliarderzy amerykańscy na trwaniu wojny podwajają fortuny. Wśród tego rozpętania żywiołów w pojedynczych sercach ludzkich rozkwita poświęcenie i bohaterstwo, obowiązkowość i wysiłek wzmożenia do potęgi! W najbliższym moim otoczeniu, na szczupłej polskiej arenie politycznej obnażają się brzydkie właściwości natury ludzkiej. Zaczynam myśleć, że jest to jedyna praca zbiorowa, obniżająca poziom moralny i podżegająca niezdrowe ambicje (Maria Lubomirska).

W Białej Cerkwi urodził się Andrzej Klimowicz (zm. 17 października 1996) polski działacz i polityk, poseł do Krajowej Rady Narodowej (1945–46). W 1986 stanął na czele Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

 

22 stycznia 1918

Ustalenie warunków „pokoju chlebowego” z Ukraińcami w Wiedniu. Premier Ernst Seidler von Feuchtenegg zobowiązuje się przeprowadzić podział Galicji i okupowanych terenów w Lubelszczyźnie. Zapada decyzja podpisania historycznej transakcji, zwanej traktatem pokojowym w Brześciu.

Urodził się w Bielsku Białej Józef Drożdż (zm. 12 kwietnia 2012), instruktor harcerski, harcmistrz, w czasie wojny członek ruchu oporu, więzień obozów koncentracyjnych. Po wojnie także działacz sportowy. W 2005 otrzymał Order Uśmiechu. Jego imię nosi Hufiec ZHP w Bielsku Białej.

 

23 stycznia 1918

Szwadron rtm. Konstantego Plisowskiego [od 1 stycznia 1929 generała brygady – St. G.] złożony z żołnierzy 12 Dywizji Kawalerii wyruszył z Odessy do twierdzy Bobrujsk. Szwadron, uzupełniając po drodze ekwipunek i tabor w walkach z bolszewikami, przebył 1400 km przy 30 stopniowych mrozach.

 

24 stycznia 1918

Dzisiaj Zdziś [Zdzisław Lubomirski, ówczesny członek Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego, mąż Marii Lubomirskiej– St. G.] jeździł do chorego Świętochowskiego, tego dawnego papieża demokracji, zdolnego publicysty i autora, obecnie starca o postaci Wernyhory, o niewygasłej wymowie – czerpiącego swe natchnienie w miłości do Ojczyzny, źle lub dobrze pojętej. Zrobił na Zdzisiu wielkie wrażenie, stawiał za pewnik, że nic od Niemców nie otrzymamy, że po takiej zbrodni, jaką jest wojna, za te sto tysięcy armat grających na zachodnim froncie rządy legną, a ludy przyjdą do głosu. Dla nas wszystkich orientacje są zbędne i szkodliwe. Polska ma nieprzedawnione prawa do wielkości, niech Rada Regencyjna żadną zgodą ni umową nie kurczy granic Ojczyzny – niemoc przebaczy jej naród, zrezygnowanie napiętnuje historia. „Wszak jesteście tylko nominantami”. Dzieje obecne są epizodem, skrępowana Rada Regencyjna tworem psującym w narodzie pojęcie władzy: wybije godzina – my trwajmy! – „Ciebie Książę dziś naród przeklina, bo Ciebie kochał, bo tobie zawierzył, boś go zawiódł”. „Sejm zwołać należy” itd. (Maria Lubomirska).

 

26 stycznia 1918

Urodził się w Warszawie Janusz Ciborowski (zm. 17 lipca 1986) polski chemik i nauczyciel akademicki, twórca polskiej szkoły inżynierii chemicznej. Autor podręczników dotyczących tej dyscypliny oraz wielu innych publikacji naukowych. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, laureat nagród państwowych. Od 1973 członek PAN.

 

27 stycznia 1918

Urodził się w Krakowie Jan Maria Poznański (zm. 22 października 1943) żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer AK, cichociemny, uczestnik wielu akcji bojowych.

 

29 stycznia 1918

Wznowiono rokowania z Trockim, lecz bez wielkiej nadziei powodzenia. Niemcy się spostrzegają poniewczasie, że bolszewikom nie tyle chodzi o zawarcie pokoju, ile o stworzenie sobie platformy, z której trąbią na świat swoje rozkładowe teorie. I to się udaje! Chytre, giętkie Żydy zażyły sztywnych niemieckich dyplomatów. Moim zdaniem, Niemcy popełnili ostatnio dwa wielkie błędy. Pierwszym, za który zapłaci cała Europa, to właśnie traktowanie z podłą szajką Trockiego. Nie osiągną spodziewanych po Rosji korzyści, a wewnątrz kraju obudzili pożądliwość i nadzieje. Drugim błędem to mowa Hertlinga [Georg von Hertling, od 1 listopada 1917 do 30 września 1918 kanclerz Cesarstwa Niemieckiego i premier Prus – St. G.]; swym tonem i treścią – już nie na czasie – pogłębia odskok socjalistów. […] Niemcy zabierają dzwony z miast i siół, przetapiać będą dzwony modlitewne na armaty. Zamilknie Anioł Pański błogosławiący pola, rankiem w południe i o  zachodzie… Można sobie wyobrazić oburzenie już i tak podnieconego ludu i społeczeństwa! (Maria Lubomirska).

 

30 stycznia 1918

Urodził się Marian Żelazek (zm. 30 kwietnia 2006 w Pari w Indiach), syn delegata na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w grudniu 1918 i uczestnika Powstania Wielkopolskiego. W latach 1940–45 więzień obozów koncentracyjnych. W 1950 jako duchowny wysłany do Indii, gdzie m.in. niósł pomoc trędowatym. W 2002 zgłoszony przez Ruch Solidarności z Ubogimi Trzeciego Świata MAITRI do Pokojowej Nagrody Nobla. 

 

 

Reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Proszę wprowadź nazwisko