Zdzisław Antolski
Skrzydła miłości
Krzysztof Kwasiżur we wstępie do zbioru wierszy Apolonii Skakowskiej napisał: „Niewiele jest osób, które tak dużo zrobiły dla Polski i polskości, jednocześnie nie urodziwszy się w sercu Polski jak Apolonia Skakowska. Nie piszę tego, bo jestem zafascynowany osobowością autorki niniejszego tomiku (choć nie ulega wątpliwości, że w XXI wieku etos pracy u podstaw, prezentowany przez Panią Skakowską od 1978 r. jest rzadkością i może fascynować). Jako redaktor w filii wydawnictwa „Šviesa” i jako Prezes Stowarzyszenia „Wiedza”, robiła wszystko, by propagować mowę polską i jej piękno na Litwie i w świecie.
Istnieje taka klątwa żydowska: ”Obyś cudze dzieci uczył!” obrazująca ciężar pracy z młodymi ludźmi, ale dla kogoś powołanego do tej pracy nie jest ona ciężarem, czy przekleństwem. Najprawdopodobniej tak jest w przypadku Pani Apolonii, gdyż od początku związała swoje życie z pedagogiką (nauczycielka języka polskiego i literatury, metodyk w Instytucie Doskonalenia Nauczycieli w Wilnie, redaktor podręczników polskich, czy założycielka „Klubu Bolka i Lolka” dla dzieci polskich na Litwie).
Jednocześnie całe swoje umiejętności i talent organizatorski poświęca tworzeniu imprez (jednorazowych, okolicznościowych i cyklicznych) propagujących wszelako rozumianą kulturę polską, czy kresową. Zasługi Apolonii Skakowskiej można długo mnożyć, dość powiedzieć, że w 1998 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi „Zasłużony dla Kultury polskiej” za pracę i oddanie w krzewieniu Polskości na Litwie.
Jako poetka – oprócz druku w wielu polskich, litewskich, brytyjskich i kanadyjskich pismach – autorka doczekała się opracowań muzycznych swoich wierszy, a jeden z nich stał się hymnem Festiwalu Kultury.”
„Wiersze pani Apolonii urzekają czytelnika swoją prostotą i naturalnością. Podczas lektury ani przez moment nie wątpimy w szczerość wypowiedzi poetki, która swoim przemyśleniami i wzruszeniami chce się podzielić z czytelnikami. Tłem wielu wierszy jest miasto Wilno, piękne i bogate w zabytki, o którym autorka pisze z wielką miłością i zachwytem dla piękna jego położenia i architektury. Ale myślami jest także z Polską, która powraca, głownie w marzeniach i snach: Jednak pisząc o Wilnie i o Litwie nie można nie wspomnieć również o Polsce, tak silne są uczuciowe i historyczne związki tych krajów.
Śni mi się Polska
z lat dziecinnych
w kwieciu wiosennych róż.
Śni mi się Polska
w kłosach żyta
w szerokich łanach zbóż.
(…)
O samym Wilnie autorka pisze ze wzruszeniem i podziwem dla piękna jego architektury, a także
Wilno-miasto otwarte bez naturalnych granic
mogą nimi być tylko gdzieniegdzie wiatry
wśród wzgórz i pagórków świeci jak kaganiec
skupione wśród tworów przyrody
Wilno-Florencja uśpionej natury
miasto wielkich gestów o wdzięku zimnego oblicza
dziecko wesołej rozbawionej chmury
śpiewne w zarysach i kształtach graficznych
(Wilno- Florencja Północy)
Zabytki miasta zdają się ożywać w wierszach Apolonii Skakowskiej:
Święty Kazimierz zakłada koronę
i mówiąc pacierz „Pod Twoją obronę…”
prowadzi do Bramy i jej ołtarza
z nami koronkę dziękczynną powtarza
Przewodnim motywem wszystkich wierszy Apolonii Skakowskiej jest miłość. Nie tylko miłość między kobietą a mężczyzną, ale miłość do życia, do Polski i do Wilna, miłość, która ogarnia cały świat.
Miłość…
to puchar wina
w którym świat cały się mieści
(Co to jest miłość?)
O samej miłości poetka pisze takie strofy:
W miłości nie może być letargu
nie może być kłótni i targu
nie wolno sercem się zabawiać
nie wolno pustych obietnic dawać
W miłości jest jak przy ołtarzu
wiarą wiernością nawzajem się darzy
składa się śluby nie dla własnej chwały
lecz dla miłości i wiary
( W miłości nie może być letargu)
Samemu miastu Wilnu poświęciła autorka wiele wzruszających strof, zachwycając się jego historią, zabytkami i nastrojem. Opisuje Wilno i Wileńszczyznę z lotu ptaka, a także z bliska, przyglądając się poszczególnym historycznym budowlom, np.:
Wierzę że Matka Ostrobramska
uczyni cud nad Wilią
wierzę że Wileńszczyzna
zakwitnie białą lilią
(Wierzę)
Ale najpiękniej wyraziła swoje serdecznie uczucia do tego miasta w wierszu pt. „Uciekam”
Uciekam w spokój i ciszę
gdzie trele słowicze słyszę
do wileńskich zaułków i starych uliczek
na których widzę miasta oblicze
do placów placyków i bram
które w mojej pamięci mam (…).
(Uciekam…)
Nie zapomina poetka także o Polsce, jej wspaniałej, choć także gorzkiej Historii i o mieszkańcach tej krainy:
Ojczyzno kochana, Rzeczpospolita
śpiewam Ci hymn wzniosłości
jako najczystszej niepokalanej
twojej wspaniałej wielkości.
(By Polska… Polską była)
Wszystkie wiersze Apolonii Skakowskiej pisane są z osobistym zaangażowaniem i miłością oraz empatią. Są to utwory szczere i autentyczne, pisane z dobrą wolą, które trafiają wprost do serc i wrażliwości czytelników. Odwołują się do wartości podstawowych w życiu każdego człowieka, do jego sumienia, umiłowania prawdy i wolności. O samej istocie miłości autorka napisała przepiękny wiersz pt. „Prawdziwa miłość”
Prawdziwa Miłość to moc i ogromna siła
i w imię szczęścia gotowa zniszczyć spotkane sidła
ona porywa do czynów i wielkiej wiary
aby nie zostać na drodze życia gorzką ofiarą.
prawdziwa miłość zapomni żale i gorzkie słowa
przypomni raczej o grzecznej i o pięknej mowie
jak też poświęci swe czyny nie w imię siebie
lecz skrzydła wielkiej Miłości tworzy tylko dla ciebie (…)
(Prawdziwa miłość”
W wierszach Apolonii Skakowskiej można dostrzec wpływy polskiego Romantyzmu, a zwłaszcza twórczości naszego narodowego wieszcza, Adama Mickiewicz. Trudno zresztą, aby było inaczej, ponieważ poetka porusza się niemal śladami życia i twórczości wielkiego poety. Odwołuje siię do tych samych pojęć miłości Ojczyzny, jej przyrody, jej ducha. Również forma jej wierszy jest klasyczna, z zachowaniem rymu i rytmu. Jednakże język wypowiedzi jest współczesny, choć trafia ją się też nawiązania do Mickiewicza np. Śniła mi się Polska”, na podobieństwo utworu „Śniła się zima”.
Podsumowując należy stwierdzić, że wiersze zawarte w tym zbiorku chwytają za serce, bowiem pisane są z miłości do dwóch krajów: Polski i Litwy. Widoczne jest osobiste zaangażowanie autorki, zwłaszcza w doborze środków poetyckich, które wyrastają z tradycji romantycznej, chęć podzielenia się swoimi uczuciami z czytelnikiem. To bardzo pozytywne uczucia miłości do ziemi rodzinnej, ubrane w piękne poetyckie słowa.
………………………………………………………………..
Apolonia Skakowska, Śniła mi się Polska – I dream of Poland, Kielce. 2017, ss. 11.
Zdzisław Antolski
