Jerzy Nowosielski

0
331

Karol Oczycha

Jerzy Nowosielski

Każdą postać zamykał w liniach, nawet milczących świętych, spoglądających na nas ze spokojem. Ale dla portretowanych kobiet nie znał litości: ich ciała krępował sznurami, albo wyginał je w okropnym bólu. Nagie. Malował świętość i nieludzkie cierpienie.

Malarstwo Jerzego Nowosielskiego ociera się o abstrakcję, kubizm i ikony staroruskie. Linie, trójkąty, kwadraty, płaszczyzny wypełnione kolorem przechodzącym przez wiele odcieni, uczyniły go jednym z najbardziej uduchowionych artystów XX wieku.

Jerzy Nowosielski urodził się w 1923 roku w Krakowie, w którym spędził większość życia. Mając szesnaście lat wyjechał do Lwowa, następnie do Ławy Poczajowskiej. Ten wyjazd wywarł na nim ogromne wrażenie: „(…) ja, malarz polski, duchowo narodziłem się w Ławrze Poczajowskiej[1]”.

W 1940 roku zaczął studia na krakowskiej Kunstgewerbeschule, gdzie poznał mi. Tadeusza Brzozowskiego, z którym przyjaźnił się wiele lat. Trzy lata później zaczął nowicjat u prawosławnych mnichów i tam zaczął poznawać zasady pisania ikon. Po chorobie przewlekłego zapaleniu stawów wrócił do Krakowa, gdzie zaprzyjaźnił się z Tadeuszem Kantorem, pod którego wpływem pozostał do końca życia. W 1946 roku namalował Kobietę na plaży – półnagą, wykręconą, postać zamkniętą w kremowobiałych płaszczyznach i pomarańczowożółtych liniach. Dwa lata później powstał obraz Bitwa o Addis Abebę, śmiały, abstrakcyjny obraz przedstawiający geometryczne formy; głównie trójkąty i romby, utrzymane w pastelowych barwach i rozjaśniane delikatnym błękitem. W podobnym duchu powstała Zima w Rosji oraz Pożar.

W 1949 roku wziął ślub z Zofią Gutkowską, poznaną podczas studiów w Kunstgewerbeschule, razem przenieśli się do Łodzi gdzie wspólnie tworzyli kostiumy i scenografie do teatrów lalkowych Arlekin i Pinokio. Powstały cykle koszykarek, gimnastyczek i pływaczek – przedstawiające silne kobiety o szerokich ramionach i masywnych udach, podobnych do siebie jak siostry, ustawione na płaszczyźnie obrazu zawsze w grupie.

Przez następne lata Nowosielski pracował przy wystrojach cerkwi w Gródku i Zawierciu. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, mi: w Łodzi, Pradze, Bratysławie, Berlinie i Wenecji. W 1961 roku otrzymał dyplom ASP w Krakowie, w którym pozostał już na stałe.

W 1968 powstały pierwsze obrazy cyklu zatytułowanego Willa dei Misteri, w 1970 Poczta Polska wyemitowała znaczek z Wiolonczelistą, obrazem autorstwa Nowosielskiego. Sześć lat później Nowosielski otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Powstały ikony dla cerkwi prawosławnej pw. Zaśnięcia Matki Bożej w Krakowie, dekoracje malarskie dla krakowskich Franciszkanów, polichromie cerkwi św. Michała Anioła w Bielsku Podlaskim i cerkwi pw. Zaśnięcia Matki Boskiej w Lourdes. Powstawały akty i cykle abstrakcji. Za twórczość malarską o tematyce religijnej został nagrodzony przez Stowarzyszenie Społeczne Nagrodą im. Brata Alberta.

W 1985 roku Nowosielski otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W tym samym roku artysta otrzymał Medal św. Marii Magdaleny II stopnia, najwyższe z oznaczeń Cerkwi Prawosławnej w Polsce.

W 1996 roku powstałą Fundacja Nowosielskich, która co roku przyznaje nagrody dla wyróżniających się młodych twórców. Rok później Jerzy Nowosielski otrzymał Nagrodę I stopnia Ministra Kultury za całokształt pracy twórczej. Jako malarz, rysownik, scenograf i teolog prawosławny wypełniał metafizyką każde ze swoich dzieł. Stworzył swój niepowtarzalny kanon. Jak mało kto potrafił napisać świętość i jednocześnie okrutnie znęcać się nad malowanymi przez siebie kobietami. W swojej twórczości łączył sacrum i profanum, religijność i sadyzm. Malował tajemnicze i baśniowe cerkwie zamykając je w niezwykłej ciszy. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon.

Artysta zmarł w 2011 roku w Krakowie.

 

 

 

 



[1] Cytat za M. Kitowska-Łysiak, Jerzy Nowosielski na www.culture.pl, dostęp: 14.06.2012, godz.15:55.





Reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Proszę wprowadź nazwisko