Irena Kaczmarczyk
2. Festiwal Czesława Miłosza w Krakowie
W ramach obchodów Roku Miłosza, w dniach od 9.05 – 15.05.2011roku obył się w Krakowie 2.Festiwal Literacki Czesława Miłosza. Festiwal zorganizowało Krakowskie Biuro Festiwalowe. Druga edycja festiwalu, organizowana pod hasłem „Rodzinna Europa”, zgromadziła blisko dwustu pisarzy, poetów oraz tłumaczy twórczości Noblisty z czterech kontynentów. Wśród nich byli przyjaciele Czesława Miłosza, historycy literatury, krytycy i znawcy jego twórczości.
Z tej okazji na Placu Szczepańskim w Krakowie ustawiono pokaźnych rozmiarów biały, multimedialny namiot, nazwany Pawilonem Miłosza, inaczej „Miejsca Miłosza”, w którym można było uruchamiać ekran dotykowy, by na wewnętrznym, kolistym ekranie pojawiły się obrazy ilustrujące ważne dla Noblisty miejsca związane z jego życiem. Ten intermedialny projekt artystyczny połączył literaturę, sztuki wizualne, muzykę i nowe media.
Ponadto, w Pawilonie odbywały się codziennie liczne spotkania autorskie, cykl spotkań „Wokół książek” i warsztaty edukacyjne.
W kinie Pod Baranami, podczas trzech wieczorów, zaprezentowano przegląd filmów o autorze „Rodzinnej Europy”.
.
W trzech znakomitych krakowskich kościołach (św. Katarzyny, św. Piotra i Pawła i Kościele Bożego Ciała) odbyły się Wieczory Poetyckie: (Księga olśnień, Miasto bez imienia, Nieobjęta ziemia), w których oprócz zagranicznych autorów wystąpili polscy poeci: Wisława Szymborska, Julia Hartwig, Ryszard Krynicki, Tadeusz Różycki. Wieczór Poetycki w Kościele Bożego Ciała zgromadził tłumy wielbicieli poezji Wisławy Szymborskiej. Noblistka przeczytała kilka wierszy, w tym dwa jeszcze nigdzie nie publikowane: „Lustro” i „Dłoń”. Wielkimi brawami obsypani zostali również pozostali uczestnicy spotkania: Julia Hartwig, Lars Gustafsson (szwedzki poeta, powieściopisarz i uczony) i Aśok Wadźpeji (poeta hinduski, tłumacz, wydawca, krytyk). Bardzo podobała się również poezja Tomasza Różyckiego z Opola, Laureata Nagrody Kościelskich za poemat epicki „Dwanaście stacji”, który zaprezentował swoje utwory w pięknym wnętrzu Kościoła św. Katarzyny.
IV Wieczór Poetycki (Wielkie Księstwo Poezji), w którym wystąpił Adam Zagajewski, zorganizowano w Synagodze Tempel na Krakowskim Kazimierzu.
Organizatorzy przygotowali również ciekawy cykl koncertów pod nazwą „Poezja i muzyka”, które zgromadziły liczną publiczność w Klubie „Alchemia” na Kazimierzu, w Kościele Św. Katarzyny, Krakowskiej Operze i w Krakowskiej Filharmonii, gdzie Aga Zaryan zaśpiewała przedpremierowo kilka lirycznych kompozycji z nowej płyty „Księga olśnień” do wierszy Czesława Miłosza.
W ciągu całego tygodnia w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego trwała Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Miłosz i Miłosz” poświęcona twórczości literackiej Noblisty. Zorganizował ją Wydział Polonistyki i Katedra Historii Literatury XX wieku. W sesji naukowej wygłaszali 20-minutowe referaty zarówno zaproszeni zagraniczni goście, jak i polscy pracownicy naukowi, którzy starali się naszkicować Miłosza portret wielokrotny. Odbywały się także panele dyskusyjne i warsztaty dla tłumaczy.
Zorganizowano seminarium przekładowe, które miało miejsce w mieszkaniu Czesława Miłosza przy ul. Bogusławskiego 6.
Na przygotowanej przez Bibliotekę Jagiellońską i Wydział Polonistyki UJ wystawie można było zobaczyć ponad pięćdziesiąt autografów poety- wierszy, listów, przekładów, a także zdjęć, grafik, ekslibrisów, wydań bibliofilskich oraz pamiątek osobistych pochodzących z Archiwum Mieszkania Czesława Miłosza.
Ważnym akcentem 2.Festiwalu było wręczenie Nagrody Transatlantyk, które odbyło się w Operze Krakowskiej. Nagrodę otrzymała Vlasta Dvorackowa za wybitne popularyzowanie literatury polskiej za granicą. Laureatka jest najważniejszą czeską tłumaczką dzieł Miłosza jak również Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej (należy do grona bliskich znajomych Noblistki) i Zbigniewa Herberta.
W ostatnim dniu Festiwalu w Pawilonie Miłosza nastąpiło podpisywanie książek festiwalowych oraz finał akcji „Zostań nosicielem poezji”. W punktach informacji miejskiej można było kupić koszulki z nadrukowanymi fragmentami trzech wierszy „Wiara”, „Nadzieja”, „Miłość”. Zadaniem nosicieli poezji było połączenie wierszy w całość.
Krakowianie, jak liczni polscy i zagraniczni turyści masowo uczestniczyli w tak niezwykłych wydarzeniach, zwłaszcza, że na większość z nich wstęp był wolny.
Dyrektor programowy Jerzy Illg nie bez powodu powiedział na zakończenie piątkowego spotkania w Kościele Bożego Ciała: „Kraków stał się poetycką Wieżą Babel. Na takie Święto warto czekać”.
Należałoby jeszcze przypomnieć, że Czesław Miłosz organizatorom pierwszego festiwalu literackiego, odbywającego się pod jego patronatem zaproponował, by było to „Spotkanie Poetów Wschodu i Zachodu”. Tegoroczny, 2.Festiwal był zatem kontynuacją tej idei. Warto przytoczyć nazwiska zaproszonych poetów: Adonis( poeta arabski), Bei Dao (Chiny), Nuala Ni Dhomhnaill (irlandzka poetka), Natalia Gorbaniewska (Moskwa), Edward Hirsch (Chicago), Jane Hirshfield ( Nowy Jork),Derek Walcott (Karaiby).
W setną rocznicę urodzin Czesława Miłosza przez 365 dni jego wiersze i eseje czytane będą we wszystkich polskich miastach, a także na Litwie, w Stanach Zjednoczonych, we Francji i Chinach, Brazylii, Izraelu, Rosji i nie tylko. Najdonośniej jednak – można stwierdzić po udanym Festiwalu – wybrzmiały one w Krakowie.
Czesław Miłosz
ALE KSIĄŻKI
Ale ksiązki będą na półkach, prawdziwe istoty
Które zjawiły się raz, świeże, jeszcze wilgotne,
Niby lśniące kasztany pod drzewami jesieni,
I dotykane, pieszczone, trwać zaczęły
Mimo łun na horyzoncie, zamków wylatujących w powietrze,
Plemion w pochodzie, planet w ruchu.
Jesteśmy- mówiły, nawet kiedy wydzierano z nich karty
Albo litery zlizywał buzujący płomień.
O ileż trwalsze od nas, których ułomne ciepło
Stygnie razem z pamięcią, rozprasza się, ginie.
Wyobrażam sobie ziemię, kiedy mnie nie będzie,
I nic, żadnego ubytku, dalej dziwowisko,
Suknie kobiet, mokry jaśmin, pieśń w dolinie.
Ale książki będą na półkach, dobrze urodzone,
Z ludzi, choć też z jasności, wysokości.
1986
wspomnienia przyjaciół o Nobliście (m.in. Adam Zagajewski, Aleksander Fiut) (z wielbicielami twórczości Miłosza, choć nie tylko- gromadzili się tu również liczni turyści
Wydarzenie to było najważniejszym akcentem polskich obchodów Roku Miłosza, ogłoszonego przez Sejm RP i Parlament Litwy w związku z setną rocznicą urodzin Poety. Nm, b
Dyrektor Programowy Festiwalu- Jerzy Illg
